Haftalık Maaş karşılığı yani 15 saat dersi doldurmayan öğretmenlere ek ders yazılıp yazılmayacağı konusunda kafalarda karışıklıklar olduğu için okul idareleri arasında farklı uygulamaların yaşandığına dair bilgiler geldiği için bu konuya mevzuata dayalı hükümler çerçevesinde açıklık getireceğim. Sedat DEGER/ Eğitimci Yazar Öncelikle şunu belirtmek isterim ki haftalık ek ders hesabı yapılırken kalem kalem hesap yaparak en son kalemlerden çıkan sonuçları toplayarak toplam ek ders elde edilmektedir. Şöyle ki; (1)Maaş karşılığından fazla girilen derslerin ek ders olarak hesaplandığı kalem, (2)Kulüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliği görevi olup olmadığına bakılarak ayrıca 2 ek ders yazıldığı kalem (3) Fiilen okuttukları her 10 saat ders için 1 saat daha hazırlık ve planlama görevi karşılığında ek dersin hesaplandığı kalem olmak üzere 3 ayrı aşamada hesap yapılmaktadır Bir de maaş karşılığından ayrı olarak hesaplanan ek ders ücretleri de bulunmaktadır. Şöyle ki; 1) Kulüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliği görevi olup olmadığına bakılarak ayrıca 2 ek ders yazıldığı kalem 2) Fiilen okuttukları her 10 saat ders için 1 saat daha hazırlık ve planlama görevi karşılığında ek dersin hesaplandığı kalem, 3) Öğretmen ve Müdür Yardımcılarına 3 saat nöbet ek ders ücreti, 4) Sınıf, Okul Öncesi, Atölye Şefi Öğretmenlerine İlave 2 Saat Ek Ders Ücreti 5) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerinden kendilerine bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlerin “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” ek ders ücreti 6) Koordinatörlük Ek Ders Ücreti (işletmelerde meslek eğitimi ek ders ücreti) Olmak üzere 6 kalem ek ders ücreti, maaş karşılığı girilmesi gereken ders saatlerinden bağımsız olarak direkt ödenen ek ders ücretleri olarak hesabı yapılmaktadır. Her ne hikmetse bazı okul yöneticileri, sadece maaş karşılığından (15 saatten fazla) fazla okutulan dersler için ek ders hesaplanır şeklinde yanlış mantığından olsa gerek maaş karşılığını doldurmayan yani 15 saatten daha az haftalık dersi olan öğretmenlere ek ders yazmadıkları görülmektedir. Ama makalemin başında da belirttiğim üzere ek ders ücretleri hesaplanırken sadece öğretmenlerin girmiş olduğu ders saati sayısı 15 saatten fazla mı diye bakılarak hesaplanmamaktadır. Bunun yanı sıra, öğretmenin klüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliğinin olup olmadığına ve fiilen okuttukları ders saati sayısının her 10 saate bir hazırlık ve planlama ek dersi olacak şekilde toplam ek ders hesabı yapılması gerekir. Ayrıca nöbet görevlerine, sınıf, okul öncesi, atölye şefi öğretmenlerine ilave 2 saat ek ders ücretleri gibi bazı hususlara bakması lazım.Meslek lisesi veya mesleki eğitimlerde görev yapan yöneticilerin de koordinatörlük ile “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” ek ders ücretlerini maaş karşılığı derslerden bağımsız olarak hesaplaması gerekmektedir. Maaş Karşılığından (15 Saat) Fazla Okutulan Dersler Ek Ders Olarak Hesaplanır Hatırlatmak gerekirse ek ders kararının 5. Maddesine göre, Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerinin girmiş oldukları haftalık 15 saat dersi maaş karşılığı olarak sayılmaktadır. 15 saatten daha fazla rutin müfredat kapsamında okuttukları ders görevleri için ise ek ders ücreti olarak hesaplanmaktadır. Zira, MEB Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın 6. Maddesine göre Aylık karşılığı ders görevini (15 saat) tamamlayan genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate kadar ek ders görevi verilebileceği yazılmaktadır. Yani bu hükümden de anlaşılacağı üzere genel bilgi ve meslek dersi öğretmenlerinin 15 saatten daha fazla girdikleri dersler ek ders olarak hesaplanmaktadır. Örnek: Haftada 17 saat derse giren öğretmenin 15 saatten daha fazla kalan 2 ders saati 2 ek ders olarak bu kapsamda hesabın içine katılır. Ama 12 saat haftalık ders okutan öğretmen 15 saati doldurmadığı için bu kapsamdaki hesaplamada ek ders yazılmaz. 1) Öğretmenin kulüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliği görevi varsa ayrıca 2 ek ders yazılır Bir öğretmenin ek ders hesabı yapılırken haftalık rutin ders programında okuttuğu derslere göre ek ders hesabı yapıldıktan sonra klüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliği görevi olup olmamasına bakılır ve bu görevlerden herhangi biri varsa ayrıca 2 ek ders olarak hesaplamaya eklenir. 1/12/2006 tarih ve 2006/11350 sayılı kararı ile 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı resmi gazetede yayımlanan MEB Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın “Ek Ders” Başlıklı 6. Maddenin 5. Fıkrasında yazılı bulunan “Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenler hariç olmak üzere, örgün eğitim kurumlarında ilgili mevzuatında belirtilen sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman öğretmen olarak görevlendirilen öğretmenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber öğretmenlerinin bu görevlerinin haftada 2 saati ek ders görevi sayılır. Bu dersler, ders dağıtım çizelgesinde “Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri” adıyla gösterilir. Bu kapsamda aynı kişiye hem danışman öğretmenlik hem de sınıf/şube rehber öğretmenliği görevi verilmesi hâlinde sadece bir görev için ek ders ücreti ödenir.” Hükmüne göre; Klüp ve/veya sınıf rehber öğretmenliği görevi olan öğretmenlere haftalık okuttuğu rutin derslerinden bağımsız olarak 2 ek ders toplam ek ders hesabının içine katılır. Not: Öğretmenlere İki görevi (klüp + sınıf rehberliği olan) birden de üstlense 2 ek ders yazılır, sadece bir görevi (klüp yada sınıf rehberliği olan) üstlense de 2 ek ders yazılır. Örnek : Haftada 12 saat derse giren ve klüp veya sınıf rehber öğretmenliği görevi olan bir öğretmene maaş karşılığını doldurup doldurmadığına bakılmaksızın bu görevlerinden dolayı 2 saat ek ders yazılır. 2) Fiilen Okutulan Her 10 Saat Ders İçin 1 Saat Daha Hazırlık ve Planlama Görevi Karşılığında Ek Ders Yazılır MEB Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın 11. Maddesindeki “Bu Kararın 10 uncu maddesinde sayılanlar hariç, müdür yetkili öğretmenler dâhil, her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli öğretmenlere, haftada 3 saati geçmemek üzere Bakanlığa bağlı okul ve kurumlarda aylık ve ücret karşılığı fiilen okuttukları her 10 saat ders için 1 saat daha hazırlık ve planlama görevi karşılığında ayrıca ek ders ücreti ödenir.” Hükmünden de anlaşılacağı üzere öğretmenin fiilen okuttuğu her 10 saat ders için 1 saat daha hazırlık ve planlama görevi karşılığı ek ders ücreti yazılır. Yani öğretmenlere yine maaş karşılığını doldurup doldurmadığına bakılmaksızın fiilen okuttuğu her 10 saate 1 ek ders ücreti yazılmaktadır. Örnek : Okulunda haftalık olarak fiilen 12 saat ders okutan öğretmene 15 saat maaş karşılığını doldurmasa da 10 saat fiilen ders okuttuğu için ayrıca 1 ek ders yazılır. 3) Okulda Fiilen Nöbet Tutan Öğretmen ve Müdür Yardımcılarına 3 Saat Ek Ders Ücreti Ödenir Örgün eğitim kurumlarında yüz yüze eğitim kapsamında yürütülen eğitimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için(hafta içi) ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere, bu görevleri karşılığında haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenmesi yapılmaktadır. Nöbet görevlerini yerine getiren öğretmen ve müdür yardımcılarına normal haftalık derslerinden bağımsız olarak maaş karşılığını doldurup doldurmadıklarına bakılmaksızın haftalık 3 saat ek ders ücreti ödenir. Örnek : Okulunda 9 saat derse giren ve haftanın herhangi bir günü nöbet görevini yerine getiren teknoloji ve tasarım dersi öğretmenine maaş karşılığını(15 saati doldurmasa da) doldurup doldurmadığına bakılmaksızın haftalık 3 saat ek ders ücreti ödenir. 4) Sınıf, Okul Öncesi, Atölye Şefi Öğretmenlerine İlave 2 Saat Ek Ders Ücreti Bilindiği üzere, 6. dönem toplu sözleşme ile birlikte Okul öncesi öğretmenlerine, sınıf öğretmenlerine ve Atölye Şefi Öğretmenlerine haftada 2 saatlik ilave ek ders ücreti hakkı getirildi. 6. dönem toplu sözleşmenin “Öğrenci sosyal ve kişilik hizmetleri karşılığı ek ders ücretleri” başlığı altındaki hükmü; MADDE 27- (1) Okul Öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlerden örgün eğitim kuramlarında ilgili mevzuatında belirtilen sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman öğretmen, olarak görevlendirilenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber öğretmenlerinin bu görevlerinin haftada 2 saati ek ders gören sayılır. Bu dersler, ders dağıtım çizelgesinde "Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri" adıyla gösterilir. Bu kapsamda aynı kişiye hem danışman Öğretmenlik hem de sınıf/şube rehber öğretmenliği görevi verilmesi halinde sadece bir görev için ek ders ücreti ödenir." Görüleceği üzere bu madde ile birlikte okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlere de "Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri"ne karşılık haftada 2 saat ilave ek ders ücreti ödenmesi getirildi. Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlerine de verilen haftalık ilave 2 saat ek ders ücreti branş öğretmenlerinde olduğu gibi normal derslerden bağımsız olarak maaş karşılığını doldurup doldurmadıklarına bakılmaksızın ödenir. Örneğin üç günlük rapor alan bir sınıf öğretmenine maaş karşılığını doldurup doldurmadığına bakılmaksızın "Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri"ne karşılık ilave 2 saat ek ders ücreti ödenir 5) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerinden kendilerine bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlerin “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” ek ders ücreti Ek ders kararının 6. Maddesine göre , atölye ve laboratuvar öğretmenlerinden kendilerine bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenlerine “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” ek ders ücreti verilmektedir. Görev yaptıkları eğitim kurumunun bölüm, atölye ve laboratuvarlarındaki çalışmaların planlanması, tezgah, makine, araç ve gerecin sağlanması, bakımı, onarımı ve öğretime hazır halde bulundurulması amacıyla verilen ve ders dağıtım çizelgesinde “Planlama ve Bakım-Onarım Görevi” ek ders ücretleri haftada azamî okutabilecekleri ek ders saatleri içinde verilir. Bu kapsamda, bölüm şefleri için haftada 10, atölye ve laboratuvar şefleri için ise haftada 6 saati ek ders görevi sayılır. Bu ek ders ücretleri öğretmenin maaş karşılığı derslerinden bağımsız olarak hesaplanır ve haftada alabileceği azami ek ders ücretlerinin içinde hesaplanır. 6) Koordinatörlük Ek Ders Ücreti (işletmelerde meslek eğitimi ek ders ücreti) İşletmelerde meslek eğitimi yapılan okul ve kurumlarda görevli yönetici ve öğretmenlerin öğrenci, çırak ve aday çırakların işyerindeki uygulamalı eğitimini izlemek, programa uygunluğunu ve sistemin iş yerindeki işlerliğini sağlamak, meslekî rehberlikte bulunmak üzere yaptıkları görevleri karşılığında ders dağıtım çizelgelerinde de “işletmelerde meslek eğitimi” adıyla gösterilen ek ders ücreti olarak verilir. Koordinatörlük Ek Ders Ücreti olarak da bilinen “işletmelerde meslek eğitimi” ek ders ücretleri de maaş karşılığı derslerinden bağımsız olarak direk ek ders olarak hesaplanan bir ek ders ücreti kalemi olup yine öğretmenlerin haftada alabileceği azami ek ders ücretlerinin içinde hesaplanır. Bu durumu branş öğretmenleri için örnek tablo eşliğinde açıklayacak olursak aşağıdaki gibi bir tablo ortaya çıkar; Öğretmenlerin Haftalık Girdiği Ders Sayısına Göre Alacağı Ek Ders Sayısı ( Rehberlik Dersine Fiilen Girmeden) ( DYK Kurs Yok) Haftalık Ders Sayısı Rutin Haftalık Ders Saatine Göre Ek ders Kulüp veya Rehberlik varsa Hazırlık Planlama DYK (yok) Toplam Ek Ders 5 saat 0 2 0 yok 2 6 saat 0 2 0 yok 2 7 saat 0 2 0 Yok 2 8 saat 0 2 0 Yok 2 9 saat 0 2 0 yok 2 10 saat 0 2 1 yok 3 11 saat 0 2 1 yok 3 12 saat 0 2 1 yok 3 13 saat 0 2 1 yok 3 14 saat 0 2 1 yok 3 15 saat 0 2 1 yok 3