|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
PATATES HALKA ÇÜRÜKLÜĞÜ ETMENİNİN ERADİKASYONU VE
YAYILMASININ ÖNLENMESİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, patates halka çürüklüğü hastalığına neden olan Clavibacter sepedonicus’un yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, patates halka çürüklüğü hastalığına neden olan Clavibacter sepedonicus’un sürveyi, tespit edilmesi, mücadelesi, yayılmasının engellenmesi ve eradike edilmesi hususlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci maddesi ile 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araştırma Enstitüsü: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitülerini,
b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
ç) KASK sistemi: İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından karantinaya tabi zararlı organizmalarda yürütülen sürvey çalışmalarının ve bulaşık alan bilgilerinin kayıt altına alındığı Tarım Bilgi Sisteminde yer alan karantinaya tabi zararlı organizma sürveyi kayıt sistemini,
d) Kendi gelen bitkiler: Ekimi yapılmadan üretim yerlerinde kendiliğinden yetişen/çıkış yapan konukçu bitkileri (Solanum tuberosum L.),
e) Klonal seleksiyon: Vejetatif yoldan üretilen tohumluk patateslerden, aynı yetişme ortamında mukayeseleri sonucunda en iyilerin seçimine yönelik yapılan seleksiyonu,
f) Konukçu bitkiler: Tohumlar dışındaki Solanum tuberosum L. bitkilerini,
g) Laboratuvar: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitü ve zirai karantina müdürlüklerinin laboratuvarları ile bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvarları,
ğ) Lot: Bir sevkiyatın, tek bir ürünün bileşim ve orjin olarak homojen yapıda olduğu belli sayıdaki birimini,
h) Mikro bitki: Yumru oluşturan Solanum türlerinin mini yumruları dahil, in vitro bitkileri,
ı) Müdürlük: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerini,
i) Sürvey: Bir alanda hangi türlerin var olduğunu ya da zararlı organizma populasyonunun özelliklerini belirlemek için belirli bir süre boyunca yürütülen resmî prosedürü,
j) Temel tohumluk: Çeşidin ve bitki sağlığının korunması için kabul edilen uygulamalara göre üretilmiş, başlıca amacı sertifikalı tohumluk patates üretimi olan ve resmî kontroller sonucunda, 10/4/2011 tarihli ve 27901 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tohumluk Patates Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliğinde temel tohumluk patatesler için ortaya konan standartları karşıladığı tespit edilen patates yumrularını,
k) Üretildiği yerde dikimi yapılacak yumrular: Belirli bir üretim yerinde üretilen ve o yerde daimi olarak kalması amaçlanan ve sertifikalandırılması amaçlanmayan yumruları,
l) Yüksek düzeyde bulaşık alan: 10 yıldan uzun bir süre boyunca devam eden yıllık sürveyler sırasında tespit edilen salgın yerlerinin sayısının Clavibacter sepedonicus’un birden fazla yerde mevcut olduğunu gösterdiği ve zararlı organizmanın resmî denetim altında olmayan üretim alanlarında da mevcut olduğunun göz ardı edilemediği bir alanı,
m) Zararlı organizma: Patateste halka çürüklüğü hastalığına neden olan Clavibacter sepedonicus’u (Spieckermann & Kotthoff 1914) Nouioui vd. 2018,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sürveyler ve Sürvey Sonuçlarının Bildirimi
Sürveyler
MADDE 4- (1) Müdürlük, konukçu bitkilerde, zararlı organizmanın resmî sürveylerini aşağıdaki koşullara uygun olarak her yıl yapar:
a) Dikim amaçlı olarak kullanılması amaçlanmayan yumrularda yapılacak sürveyler aşağıdakileri kapsar:
1) Depodaki yumru lotlarından veya patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen süre içerisindeki mümkün olan en geç dönemde, tarladaki yumrulardan numune alınır.
2) Zararlı organizmanın belirtilerinin görsel olarak tanımlanmasının mümkün olduğu durumlarda tarlada patates bitkilerinin görsel muayenesi yapılır ve uygun olması halinde zararlı organizmanın belirtilerini tespit etmek için kesilmiş yumrularda da görsel muayene yapılır.
b) Üretildikleri yerlerde dikimi yapılacaklar haricinde, dikim amaçlı yumrular için yapılacak sürveylerde, sistematik olarak tarlada patates bitkilerinin ve depodaki lotların görsel muayenesi yapılır. Depodaki yumru lotlarından veya patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen sürede, mümkün olan en geç dönemde, tarladaki yumrulardan numune alınır.
c) Üretildikleri yerlerde dikimi yapılacak yumrular için yapılacak sürveylerde; zararlı organizmanın varlığına ilişkin belirlenmiş risk esaslı sürveyler gerçekleştirilir ve aşağıda yer alan koşulları kapsar:
1) Depodaki yumru lotlarından veya patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen süre içerisinde, mümkün olan en geç dönemde, tarladaki yumrulardan numune alınır.
2) Zararlı organizmanın belirtilerinin görsel olarak tanımlanmasının mümkün olduğu durumlarda tarlada patates bitkilerinin görsel muayenesi yapılır ve uygun olması halinde zararlı organizmanın belirtilerini tespit etmek için kesilmiş yumrularda da görsel muayene yapılır.
ç) Yumrular haricinde konukçu bitkilerde yapılacak sürveyler ve örneklemeler, bu bitkilerde zararlı organizmanın tanımlayabilmek için uygun metotlar kullanılarak yapılır.
(2) Numunelerin toplandığı yer, zamanlama ve numune sayısı, illerdeki patates üretim sistemleri dikkate alınarak, bilimsel ve istatistiksel ilkelere ve zararlı organizmanın biyolojisine dayanarak Genel Müdürlük tarafından planlanır.
Sürvey sonuçlarının bildirimi
MADDE 5- (1) Müdürlükler, bir önceki yılda gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçlarını her yıl 31 Aralık tarihine kadar Ek-2’de yer alan formata uygun olarak Genel Müdürlüğe bildirir ve KASK sistemine veri girişlerini yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tespit ve Alınacak Tedbirler
Tespit
MADDE 6- (1) Müdürlükler, sürveylerde toplanan örnekleri, EK-1’in 2.1 inci maddesinde yer alan tespit testlerinin yapılması için ilgili laboratuvara gönderir.
Zararlı organizma şüphesi halinde alınacak tedbirler
MADDE 7- (1) Müdürlükler, tespit testleri sonuçlanıncaya kadar aşağıda yer alan tedbirleri alır:
a) Zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir bir riskin olmadığı ortaya konulmuş yerlerde Bakanlığın kontrolü altında bulunan konukçu bitkiler hariç, numunelerin alındığı tüm ürünler, lotlar veya sevkiyatlardaki konukçu bitkilerin bir yerden bir yere naklini yasaklar.
b) Şüpheli bulgunun kaynağını takip eder.
c) (a) bendinde atıfta bulunulan numunelerin alındığı üretim yerinde üretilen, (a) bendinde belirtilenler dışında, herhangi bir konukçu bitkinin bir yerden diğerine nakli için gereken resmî kontrolleri yapar.
(2) Tespit testlerinin sonuçları beklenirken, ilgili kurumlar aşağıda yer alan materyal ve dokümanın tamamını alıkoyar ve muhafaza edilmesini sağlar:
a) Örneklemenin yapıldığı yerde kalan tüm yumrular ve mümkünse geride kalan tüm bitkiler.
b) Testlemede kullanılan, artan tüm bitki ekstraktları, DNA ekstraktları ve ek olarak hazırlanmış materyal.
c) Uygun olduğunda saf kültür.
ç) İlgili tüm belgeler.
(3) Zararlı organizmanın varlığına dair şüphenin EK-1'in 1.1 inci maddesi uyarınca doğrulanması durumunda, müdürlükler, yürütülen sürveylerde alınan numuneleri EK-1’de atıfta bulunulan testlerin yapılması ve zararlı organizmanın varlığının doğrulanması veya reddedilmesi amacıyla laboratuvara gönderir.
Zararlı organizma tespiti halinde alınacak tedbirler
MADDE 8- (1) Zararlı organizmanın varlığının EK-1'in 1.2 nci veya 1.3 üncü maddeleri uyarınca doğrulanması durumunda, bu madde kapsamındaki tedbirler uygulanır.
(2) Müdürlük, zararlı organizmanın olası yayılımını belirlemek için EK-3'ün 1 inci maddesinde yer alan unsurları dikkate alarak, gecikmeksizin sınırlandırılmış bir alan oluşturur.
(3) Sınırlandırılmış alan, bulaşık bir bölge ve gerektiğinde bitki sağlığı riskine karşılık bulaşık alanın etrafında bir tampon bölge içerir.
(4) Bulaşık alan, aşağıdaki unsurların tümünü kapsar:
a) Bulaşık olduğu belirlenmiş bir bitki örneğinin alındığı konukçu bitkiler, tesisler, sevkiyatlar ve/veya lotlar, araçlar, gemiler, depolar veya bunların birimleri; konukçu bitkilerin üretimi, depolanması ve nakliyesi sırasında kullanılan makineler ve ambalaj malzemeleri dahil diğer nesneler; ve uygun olduğunda, konukçu bitkilerin yetiştirildiği veya hasat edildiği üretim yeri/yerleri veya üretim alan/alanları.
b) Bulaşık konukçu bitkilerle eş zamanlı olarak üretilen veya hasat öncesi veya sonrası temas eden, EK-3’ün 2 nci maddesinde yer alan unsurlar da göz önünde bulundurularak, zararlı organizma ile muhtemel bulaşık olduğu belirlenmiş (a) bendinde yer alan tüm unsurları.
(5) Müdürlük;
a) Dördüncü fıkranın (a) bendinde yer alan öğeleri bulaşık olarak,
b) Dördüncü fıkranın (b) bendinde yer alan öğeleri muhtemel bulaşık olarak,
belirler.
(6) Sınırlandırılmış bir alandan çıkan yumrular, EK-1'de atıfta bulunulan testler kullanılarak zararlı organizmadan ari oldukları kanıtlanmadıkça, bu sınırlanmış alandan çıkarılmaz.
(7) Müdürlük, EK-4'te yer alan yüksek düzeyde bulaşık bir alanda zararlı organizma tespit edildiğinde Genel Müdürlüğe bildirimde bulunmayabilir.
(8) Müdürlük, Genel Müdürlüğe bulaşıklığı (veya salgın) bildirir. Genel Müdürlük, bu bildirimde yer alan diğer ilgili müdürlükleri olası bulaşıklığın boyutunu belirlemek ve ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralara göre sınırlandırılmış bir alan oluşturmak üzere görevlendirir.
(9) İlgili kurumlar, aşağıdaki unsurların tümünün muhafaza edilmesini sağlar:
a) Tüm testler tamamlanana kadar 7 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen materyali.
b) Tüm testler tamamlanana kadar tespit testi ve uygun olduğunda tanımlama testleri ile ilgili materyali.
c) Yedinci fıkra uyarınca tespitte bulunulması halinde, bildirim prosedürü tamamlandıktan sonra en az bir aya kadar zararlı organizmanın saf kültürünü.
Zararlı organizmayı eradike etmek için tedbirler
MADDE 9- (1) 8 inci maddenin beşinci fıkrasının (a) bendi uyarınca zararlı organizma ile bulaşık olduğu belirlenen konukçu bitkiler dikilmez. Müdürlükler, zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir bir risk bulunmadığının tespit edilmesi şartıyla, EK-5'in 1 inci maddesi uyarınca bulaşık konukçu bitkilerin imha edilmesini veya başka bir şekilde bertaraf edilmesini sağlar. Konukçu bitkilerin, bulaşık olduğu tanımlanmadan önce dikildiği durumlarda, dikilen materyal EK-5'in 1 inci maddesi uyarınca derhal imha edilir veya başka bir şekilde bertaraf edilir. Bulaşık konukçu bitkilerin dikildiği üretim yeri/yerleri bulaşık olarak tanımlanır.
(2) 8 inci maddenin beşinci fıkrasının (b) bendi uyarınca muhtemel bulaşık olan konukçu bitkiler dikilmez ve klonal bağı olan patates stokları için 10 uncu maddede atıfta bulunulan testlerin sonucuna halel getirmeksizin, resmî gözetim altında, zararlı organizmanın yayılmasına ilişkin tanımlanabilir bir risk bulunmadığı tespit edilecek şekilde, EK-5’in 2 nci maddesinde belirtildiği gibi uygun kullanıma veya bertarafa tabi tutulur. Konukçu bitkilerin, muhtemel bulaşık olarak belirlenmeden önce dikildiği durumlarda, dikilen materyal derhal imha edilir veya EK-5'in 2 nci maddesinde belirtilen tedbirler uygulanır. Muhtemel bulaşık konukçu bitkilerin dikildiği üretim yeri/yerleri muhtemel bulaşık olarak belirlenir.
(3) 8 inci maddenin beşinci fıkrası uyarınca bulaşık olduğu veya muhtemel bulaşık olduğu belirlenen herhangi bir makine, araç, gemi, depo veya bunların birimleri ve ambalaj malzemeleri dahil diğer nesneler, EK-5'in 3 üncü maddesinde belirtilen yöntemler kullanılarak temizlenir ve dezenfekte edilir veya imha edilir.
(4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen tedbirlere ek olarak, EK-5'in 4 üncü maddesinde belirtilen tedbirler, sınırlandırılmış alanlarda uygulanır.
Dikim amaçlı yumrular için özel testleme tedbirleri
MADDE 10- (1) Dikim amaçlı yumruların üretim sahasında zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda, Müdürlük bulaşık yumru lotları ile klonal bağı olan hatların da EK-1'de belirtilen testlere tabi tutulmasını sağlar veya klonal bağı olan patates hatlarının bulunmadığı durumlarda, bulaşık yumru lotları ile doğrudan veya dolaylı temas halinde olan yumrular veya yumru lotları EK-1'de belirtilen testlere tabi tutulur.
(2) Sertifikalı dikim amaçlı yumruların üretim alanında zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda, ya başlangıç klonal seleksiyon bitkilerinin her biri ya da temel tohumluk patateslerin temsili örnekleri EK-1'de belirtilen testlere tabi tutulur.
Yüksek düzeyde bulaşık alan orijinli konukçu bitki yumrularının hareketlerine ilişkin geçici tedbirler
MADDE 11- (1) EK-4'te yer alan yüksek düzeyde bulaşık alan orijinli, dikim için olanlar dışındaki konukçu bitki yumruları, ancak aşağıdaki iki koşulu yerine getirmeleri halinde, yüksek düzeyde bulaşık alandan diğer alana taşınabilir:
a) Bitki pasaportu taşıması durumunda.
b) Bakanlık tarafından kayıt altına alınmış ve denetlenen ve zararlı organizmadan ari olduğu resmî olarak tanınan bir üretim yeri orijinli olanlar veya EK-1'e göre yapılan numune alma ve testlere dayalı olarak zararlı organizmadan ari olduğu belirlenenler.
(2) Müdürlük, her beş yılda bir, sorumluluk alanında bulunan yüksek düzeyde bulaşık alanın son durumuna ilişkin Genel Müdürlüğe bir rapor sunar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İdari yaptırımlar
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırım uygulanır.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 13- (1) Bu Yönetmelik Clavibacter sepedonicus’un (Spieckermann & Kotthoff 1914) Nouioui vd. 2018 Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin 11/7/2022 tarihli ve 2022/1194 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 14- (1) 24/9/2011 tarihli ve 28064 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Patates Halka Çürüklüğü Hastalığı ile Mücadele Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
|
3 Aralık 2023 PAZAR
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 32388
|
|
YÖNETMELİK
|
|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
PATATES KİST NEMATODLARI İLE
MÜCADELE HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, patates kist nematodları Globodera pallida (Stone) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, patates kist nematodları Globodera pallida (Stone) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens sürveyi, tespit edilmesi, mücadelesi, yayılmasının engellenmesi ve eradike edilmesi hususlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci maddesi ile 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araştırma Enstitüsü: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitülerini,
b) Dayanıklı patates çeşidi: Yetiştirildiğinde patates kist nematodlarının üremesini önemli oranda engelleyen çeşidi,
c) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
ç) İzleme sürveyi: Belirli bir alanda, belirli bir zaman diliminde zararlı organizmaların dağılımını belirlemeye yönelik devam eden sürveyi,
d) KASK sistemi: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlükleri tarafından karantinaya tabi zararlı organizmalarda yürütülen sürvey çalışmalarının ve bulaşık alan bilgilerinin kayıt altına alındığı Tarım Bilgi Sisteminde yer alan karantinaya tabi zararlı organizma sürveyi kayıt sistemini,
e) Konukçu bitkiler: Tohumları dışındaki Solanum tuberosum L. (patates) bitkilerini veya EK-1'de listelenen bitkileri,
f) Laboratuvar: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitü ve zirai karantina müdürlüklerinin laboratuvarları ile bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvarları,
g) Müdürlük: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerini,
ğ) Sürvey: Bir alanda hangi türlerin var olduğunu ya da zararlı organizma popülasyonunun özelliklerini belirlemek için belirli bir süre boyunca yürütülen resmî prosedürü,
h) Tespit sürveyi: Belirli bir alanda zararlı organizmaların var olup olmadığını tespit için yapılan sürveyi,
ı) Zararlı organizma: Patates kist nematodları olarak bilinen Globodera pallida (Stone) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens türlerini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Resmî Tespit Sürveyleri
Resmî tespit sürveyleri
MADDE 4- (1) Müdürlük, EK-1'de listelenen ve yeniden dikilmesi amaçlanan bitkilerin veya ekim amaçlı patates yumrusu üretimine yönelik patateslerin, bitkinin kökleri veya diğer kısımları üretim yeri toprağı ile doğrudan temas halindeyken ekildiği veya depolandığı üretim alanlarında zararlı organizmanın varlığına yönelik resmî tespit sürveyi yapar.
(2) Resmî tespit sürveyleri, en son ürünün hasadı ile EK-1'de listelenen ve yeniden dikilmesi amaçlanan bitkilerin veya patates yumrularının ekimi arasındaki dönemde yapılır. Birinci fıkraya istisna olarak, resmî tespit sürveyi aşağıdaki durumlarda da gerçekleştirilebilir:
a) İlgili müdürlüğün, zararlı organizmaların bulunmadığını ve EK-1’in 1 inci maddesinde listelenen patates ve diğer konukçu bitkilerin, tespit sürveyi sırasında mevcut olmadığını ve sürveyin yürütülmesinden bu yana yetiştirilmediğini teyit eden resmî tespit sürvey sonuçlarına ait kanıtlar hakkında kayıt tutması halinde daha erken dönemde.
b) Üretim yerinde yeşil gübre veya ara ürünler gibi hasat edilmeyen ürünlerin yetiştirildiği bir dönemde.
(3) Aşağıda yer alan durumlarda resmî tespit sürveyi gerekli değildir:
a) İlgili müdürlük tarafından tanımlanan bir alanda bulunan ve aynı üretim yerinde yeniden dikilmesi amaçlanan EK-1'de listelenen bitkilerin dikimi.
b) İlgili müdürlük tarafından tanımlanan bir alanda bulunan ve aynı üretim yerinde kullanılmak üzere dikim için patates yumrularının üretimine yönelik patates ekimi.
c) EK-1’in 2 nci ve 3 üncü maddelerinde listelenen ve EK-2’nin 1 inci maddesinde atıfta bulunulan resmî olarak onaylanmış tedbirlere tabi olacak hasat edilen bitkilerin ve yeniden dikilmesi amaçlanan bitkilerin dikimi.
(4) Müdürlük, resmî tespit sürvey sonuçlarını kaydeder ve EK-4'te belirtilen şablona uygun olarak 31 Aralık tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirir ve KASK sistemine veri girişlerini yapar.
Resmî tespit sürveyleri için numune alma ve test etme
MADDE 5- (1) Zararlı organizmaların varlığına yönelik numune alma ve test işlemlerini içeren resmî tespit sürveyleri, dikim amaçlı patates yumrularının veya EK-1'in 1 inci maddesinde listelenen dikim amaçlı bitkilerin üretimine yönelik bitkilerin dikildiği veya depolandığı üretim yerlerinde, EK-3’e uygun olarak gerçekleştirilir.
(2) EK-1'in 2 nci ve 3 üncü maddelerinde listelenen bitkilerin ve üretime yönelik dikim için bitkilerin, dikildiği veya depolandığı üretim yerlerinde zararlı organizmaların varlığına yönelik numune alma ve test işlemlerini içeren resmî tespit sürveyleri EK-3’e uygun olarak gerçekleştirilir.
(3) İkinci fıkraya istisna olarak, üretim yerinde aşağıdakilerden birinin olması durumunda zararlı organizmalara yönelik numune alma ve test işlemleri gerekli değildir:
a) Resmî olarak onaylanmış uygun testlerin sonuçlarına dayalı olarak son 12 yıl içinde zararlı organizmaların varlığına dair bir geçmişin olmaması halinde.
b) EK-1'in 1 inci maddesinde listelenen patates veya diğer konukçu bitkiler son 12 yılda yetiştirilmediyse.
Bulaşık üretim yerlerinin ve bulaşık konukçu bitkilerin belirlenmesi
MADDE 6- (1) Resmî tespit sürveyi veya resmî izleme sürveyi sırasında, bir üretim yerinde zararlı organizmaların varlığı tespit edildiğinde ve bu durum EK-3’te belirtilen testlerle resmî olarak doğrulandığında ilgili müdürlük alanı bulaşık olarak belirler.
(2) Birinci fıkraya göre bulaşık olduğu belirlenen bir üretim yerinde yetiştirilen konukçu bitkiler veya zararlı organizmalar ile bulaşık olduğu tespit edilen toprakla temas halinde olan konukçu bitkiler bulaşık olarak belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Resmî İzleme Sürveyleri
Resmî izleme sürveyleri
MADDE 7- (1) Dikim amaçlı patates yumrularının üretimine yönelik olanlar hariç, patates üretimi için kullanılan üretim yerlerinde zararlı organizmaların dağılımını belirlemek için yıllık risk esaslı resmî izleme sürveyleri yapılır.
(2) Müdürlük, bir önceki yılda gerçekleştirilen ve birinci fıkrada belirtilen izleme sürveylerinin sonuçlarını her yıl 31 Aralık tarihine kadar EK-4’te yer alan formata uygun olarak Genel Müdürlüğe bildirir ve KASK sistemine veri girişini yapar.
Resmî izleme sürveyleri için numune alma ve test etme
MADDE 8- (1) Resmî izleme sürveyleri, dikim için patates yumrularının üretimine yönelik patatesler hariç, ilgili yılda patates üretimi için kullanılan alanın en az % 0,5'inde yapılır.
(2) Bu resmî izleme sürveyleri, EK-3'ün 2 nci maddesi uyarınca zararlı organizmaların olası varlığını tespit etmek için numune alma ve test etme işlemlerini içerir.
(3) Müdürlükler, EK-3'ün 6 ncı maddesinde yer alan örnek boyutunu kullandığında, bu örnek boyutunun kullanıldığı alanların ayrıntılarını Genel Müdürlüğe bildirir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tedbirler
Eradikasyon tedbirleri
MADDE 9- (1) Müdürlük, 6 ncı maddenin birinci fıkrası uyarınca resmî olarak bulaşık olduğu belirlenmiş bir üretim yerinde, zararlı organizmaların eradikasyonu amacıyla aşağıdaki tedbirlerin tümünü alır:
a) Patates üretimine izin verilmez.
b) EK-1’in 1 inci maddesinde listelenen ve dikim amaçlı bitki üretimine yönelik hiçbir konukçu bitki dikimine veya depolanmasına izin verilmez. EK-1'in 2 nci veya 3 üncü maddelerinde listelenen bitkiler ise hasatlarından sonra zararlı organizmaları yayma konusunda tanımlanabilir bir risk oluşturmamaları için EK-2’nin 1 inci maddesinde atıfta bulunulan resmî olarak onaylanmış tedbirlere tabi tutulur.
c) Makineler, bu üretim sahasından çıkarılmadan önce veya çıkarıldıktan hemen sonra ve 6 ncı maddenin birinci fıkrası uyarınca bulaşık olmayan herhangi bir üretim yerine girmeden önce toprak ve bitki artıklarından temizlenir.
(2) Müdürlük, dikim için patates yumrularının üretimine yönelik olanlar dışındaki patateslerin üretimi için kullanılacak üretim yerlerini, 6 ncı maddenin birinci fıkrası uyarınca resmî olarak bulaşık olarak belirlemişse, zararlı organizmaların bu üretim yerlerinin dışına yayılmasını önlemek için resmî bir kontrol programı uygular ve Genel Müdürlüğe bildirir. Bu resmî kontrol programı, uygulanabilir olduğunda, aşağıdaki unsurların tümünü kapsar:
a) Zararlı organizmaların konukçu bitkileri için ülkede bulunan özel üretim ve pazarlama sistemlerini.
b) Mevcut zararlı organizmaların popülasyon özelliklerini.
c) Mevcut en yüksek dayanıklılık seviyelerine sahip dayanıklı patates çeşitlerinin kullanımını (mevcutsa eğer EK-5'in 1 inci maddesinde belirtildiği üzere dayanıklılık puanı 8 veya 9 olanlar).
ç) Zirai mücadele teknik talimatında belirtildiği üzere, zararlı organizmalarla mücadele için diğer tarımsal seçenekleri.
(3) Patates çeşitlerinin dayanıklılık derecesi EK-5'in 1 inci maddesinde belirtilen standart puanlama tablosuna göre ölçülür. Dayanıklılık testi EK-5'in 2 nci maddesinde belirtilen protokole uygun olarak yapılır.
Bulaşık bitkiler için alınan tedbirler
MADDE 10- (1) Müdürlük, zararlı organizmaların eradikasyonu amacıyla 6 ncı madde uyarınca bulaşık olarak belirlenmiş konukçu bitkiler için aşağıdaki tedbirlerin tümünü uygular:
a) Patates yumrularının tohumluk olarak üretimde kullanımına izin verilmez.
b) Endüstriyel işleme veya sınıflandırma amaçlı patatesler, EK-2'nin 2 nci maddesi uyarınca resmî olarak onaylanmış tedbirlere tabidir.
c) EK-1'in 2 nci veya 3 üncü maddelerinde listelenen bitkilere zararlı organizmalardan arındırılmaları için, EK-2'nin 1 inci maddesinde atıfta bulunulan resmî olarak onaylanmış tedbirlere tabi tutulmadığı takdirde dikilmez.
(2) Birinci fıkranın (b) bendi kapsamındaki tedbirler alınırken, zararlı organizmaların konukçu bitkilerine özel üretim ve pazarlama faaliyetleri ve zararlı organizmaların popülasyon özellikleri dikkate alınır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Zararlı Organizmaların ve Çeşitlerinin Bildirimleri ve Tedbirlerin İptali
Dayanıklı patates çeşidinde zararlı organizmaların varlığının teyit edildiğine dair bildirim
MADDE 11- (1) Nematod türleri, patotipi veya virülans grubu bileşimindeki istisnai bir değişikliğin ve dayanıklı patates çeşidinin etkinliğinde bir değişiklik veya bozulmadan kaynaklı olarak zararlı organizmaların neden olduğu herhangi bir semptomun farkına varan teknik personel ve diğer kişiler bu durumu Araştırma Enstitülerine bildirir.
(2) Birinci fıkra uyarınca bildirilen tüm durumlarda ve bu tür durumlardan haberdar olduklarında, Araştırma Enstitüleri patates kist nematodu türlerini ve uygun durumlarda patotip veya virülans grubunu araştırır ve bunların varlığını uygun metotlarla teyit eder.
(3) Araştırma Enstitüleri, her yılın 31 Ocak tarihine kadar önceki yıl ile ilgili olarak ikinci fıkra uyarınca yapılan teyitlerin ayrıntılarını Genel Müdürlüğe bildirir.
Zararlı organizmalara karşı dayanıklı çeşitlerin bildirilmesi
MADDE 12- (1) Araştırma enstitüleri, her yıl 31 Ocak tarihine kadar, önceki yıl içerisinde pazarlanabilmesi için tescil edilen çeşitlerden ve EK-5'te atıfta bulunulan resmî testlerle zararlı organizmalara karşı dayanıklı oldukları belirlenen tüm yeni patates çeşitlerinin listesini Genel Müdürlüğe bildirir. Patates çeşitleri ile birlikte, dayanıklı oldukları zararlı organizmaların türleri, patotipleri, virülans grupları veya popülasyonları ile nispi duyarlılıkları da belirtilir.
Bulaşık bir üretim yerinde tedbirleri iptal etmek amacıyla yeniden resmî numune alma ve test etme
MADDE 13- (1) Müdürlükler, 6 ncı maddenin birinci fıkrası uyarınca zararlı organizmanın pozitif teyidinden veya son patates ürününün yetiştirilmesinden itibaren en az altı yıl sonra, üretim yerinden resmî olarak yeniden numune alabilir ve EK-3'te belirtilen yöntemlerden birini kullanarak test edilmek üzere laboratuvara gönderebilir. Etkin ve resmî olarak onaylanmış kontrol tedbirlerinin uygulanması halinde bu süre üç yıla indirilebilir.
(2) Birinci fıkrada atıfta bulunulan resmî yeniden numune alma ve testin ardından, zararlı organizmaların varlığı tespit edilmezse, Müdürlükler 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası ve 6 ncı maddenin birinci fıkrasındaki resmî kayıtları günceller ve ilgili üretim yerinde uygulanan tüm kısıtlamaları derhal iptal eder.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İdari yaptırımlar
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırım uygulanır.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik, Patates Kist Nematodlarının Globodera pallida (Taş) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens'in Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirleri Ortaya Koyan 11/7/2022 tarihli ve (AB) 2022/1192 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 16- (1) 3/10/2011 tarihli ve 28073 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Patates Kist Nematodları ile Mücadele Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Test yöntemlerine ilişkin geçici tedbirler
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 5 inci maddenin birinci ve ikinci fıkraları ve 8 inci maddenin ikinci fıkrasına istisna olarak, 15/7/2024 tarihine kadar, zararlı organizmaların tespiti ve tanımlanması ile ilgili EK-3'ün 1 inci maddesinin (b) bendinde listelenen yöntemler yerine, nematod kistlerinin artıklarından izolasyonu ve ardından Beniers vd. (2014) tarafından bildirildiği şekliyle, gerçek zamanlı PCR yöntemi ile tür tespiti yoluyla test yapılabilir.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Ormanı Bakanı yürütür.
|
3 Aralık 2023 PAZAR
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 32388
|
|
YÖNETMELİK
|
|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
PATATES SİĞİL HASTALIĞI ETMENİNİN ERADİKASYONU VE YAYILMASININ
ÖNLENMESİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmelik, patates siğili etmeni olan Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival’in yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
(2) Bu Yönetmelik, patates üretimini engelleyen Patates siğil hastalığı etmeni Synchytrium endobioticum’un teşhis ve tanısı, sürveyi, patotiplerinin belirlenmesi, eradikasyonu ve mücadele tedbirlerine ilişkin esas ve usulleri kapsar.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araştırma Enstitüsü: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitülerini,
b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
c) Dayanıklı patates çeşidi: Synchytrium endobioticum’un belirli bir patotipine/patotiplerine kontaminasyonuna maruz kaldığında, hiçbir dinlenme sporu üretmeyecek şekilde tepki veren patates çeşidini,
ç) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
d) KASK sistemi: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlükleri tarafından karantinaya tabi zararlı organizmalarda yürütülen sürvey çalışmalarının ve bulaşık alan bilgilerinin kayıt altına alındığı Tarım Bilgi Sisteminde yer alan karantinaya tabi zararlı organizma sürveyi kayıt sistemini,
e) Konukçu bitki: Tohumları dışındaki Solanum tuberosum L. bitkilerini,
f) Laboratuvar: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitü ve zirai karantina müdürlüklerinin laboratuvarları ile bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvarları,
g) Müdürlük: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerini,
ğ) Sürvey: Bir alanda hangi türlerin var olduğunu ya da zararlı organizma popülasyonunun özelliklerini belirlemek için belirli bir süre boyunca yürütülen resmî prosedürü,
h) Zararlı organizma: Patates siğili hastalığına neden olan Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival’ı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Bulaşık Alanların Tespiti ve Alınacak Tedbirler
Sürveyler ve laboratuvar testleri
MADDE 4- (1) Müdürlük, patates bitkilerinin yetiştirildiği veya depolandığı alanlarda konukçu bitkinin yumru, kökboğazı ve stolonlarında, görsel muayene yoluyla yıllık risk esaslı sürveyler yapar.
(2) Müdürlükler, patates bitkilerinin zararlı organizma ile bulaşık olduğundan şüphelenilmesi durumunda, zararlı organizmanın belirlenmesi için örnekler alır ve ilgili laboratuvar tarafından EK-1’de belirtilen yöntemler kullanılarak örnekler test edilir.
(3) Müdürlükler, bir önceki yılda gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçlarını her yıl 31 Aralık tarihine kadar EK-2’de yer alan formata uygun olarak Genel Müdürlüğe bildirir ve KASK sistemine veri girişlerini yapar.
Bulaşık üretim yerleri ve bulaşık patates bitkilerinin belirlenmesi
MADDE 5- (1) Müdürlük, testler ile zararlı organizmanın varlığının resmî olarak doğrulandığı üretim yerlerini, zararlı organizma ile bulaşık olarak belirler.
(2) Zararlı organizmayla bulaşık olduğu belirlenen üretim yerinde yetiştirilen veya zararlı organizmanın bulunduğu toprakla teması olan patates bitkileri, resmî olarak bulaşık kabul edilir.
Sınırlandırılmış alanların oluşturulması
MADDE 6- (1) Zararlı organizmanın varlığının resmî olarak doğrulanması durumunda, müdürlük gecikmeden ikinci fıkraya göre sınırlandırılmış alanı belirler. Laboratuvarlar, EK-1’in 5 inci maddesinde belirtilen yöntemleri kullanarak patotipi belirler.
(2) Sınırlandırılmış alan aşağıdakilerden oluşur:
a) Bulaşık alan, en azından zararlı organizmayla bulaşık olduğu belirlenmiş üretim yerini kapsar.
b) Güvenlik kuşağı, bulaşık alanı çevreleyen tampon bölgeyi kapsar. Güvenlik kuşağının sınırlandırılması, zararlı organizmanın dinlenme sporlarının yayılma riskinin yanı sıra zararlının biyolojisine, bulaşıklık düzeyine, alanda patates bitkilerinin ekim sıklığı ve dağılımına, ilgili çevresel ve coğrafi koşulları da kapsayan Bakanlık talimatı doğrultusunda yapılır.
(3) İlgili müdürlük, bulaşıklığın kaynağını belirlemek için gerekli araştırmaları yapar. Sınırlandırılmış alanın oluşturulmasından önce taşınmış olanlar dahil, bu alanla bağlantılı patates bitkilerini izler.
Eradikasyon tedbirleri
MADDE 7- (1) Müdürlük, bulaşık alandan gelen patates yumru, bitki ve bitki artıklarını, zararlının daha fazla yayılmasını önlemek için güvenli koşullar altında imha eder veya işlenmesini sağlar. Hastalık bulaşmış patateslerin çıkış yerinin belirlenmesi mümkün değilse, hastalıklı yumruların bulunduğu tüm parti, zararlının daha fazla yayılmasını önleyen koşullar altında imha edilir veya işlenir. İşleme, zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir risk teşkil etmediği belirlenmiş olan, resmî olarak onaylanmış atık tesisleri bulunan ve çıkış yapan araçların temizlenmesi ile dezenfeksiyonu için bir sistemi olan endüstriyel işleme tesislerinde ivedilikle doğrudan yapılır.
(2) Müdürlük, bulaşık alanda aşağıdaki tedbirlerin tümünü alır:
a) Patates ekilmez, yetiştirilmez veya depolanmaz.
b) Bulaşık olarak belirlenen alanda, üretim materyali olarak kullanılmak üzere hiçbir bitki (fide, fidan ve benzeri gibi her çeşit üretim materyali) üretilemez veya depolanamaz.
c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilenler dışındaki (bulaşık alanda yetiştirilen ancak konukçu olmayan) bitkiler, üzerlerinde bulunan bulaşık toprak aracılığı ile Synchytrium endobioticum’u yayma konusunda tanımlanabilir bir risk oluşturacağından, bulaşık alandan güvenlik kuşağına taşınmadan veya sınırlandırılmış alan dışına çıkarılmadan önce veya hemen sonrasında, uygun yöntemlerle bu topraktan temizlenir.
ç) Makineler ve ekipmanlar, bulaşık alandan çıkarılmadan önce veya çıkarıldıktan hemen sonra ve güvenlik kuşağının içinde veya sınırlandırılmış alanın dışında bulunan herhangi bir üretim sahasına taşınmadan önce toprak ve bitki kalıntılarından temizlenir.
d) Bulaşık bir alan kaynaklı herhangi bir toprak veya artık, yalnızca zararlının tanımlanabilir bir yayılma riskinin bulunmadığını garanti eden koşullar altında o bölgenin dışına taşınabilir ve kullanılabilir veya biriktirilebilir.
(3) İkinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilenler dışında, topraktan arındırılmamış bitkiler, ancak aşağıdaki iki koşulun yerine getirilmesi halinde, sınırlandırılmış alan dışına çıkarılabilir:
a) Zararlı organizmayı yayma konusunda tanımlanabilir bir risk olmamasını sağlamak amacıyla uygun yöntemlerle bu bitkilerden toprağı arındırmak için taşınır.
b) Toprağın nakli ve taşınması resmî gözetim altında gerçekleşir ve zararlı organizmanın yayılmasını etkili bir şekilde önlemek için uygun tedbirler alınır.
(4) Müdürlük güvenlik kuşağında aşağıdakileri tedbirleri alır:
a) Güvenlik kuşağında, sınırlandırılmış alanın dışında yeniden dikilmesi amaçlanan hiçbir bitki yetiştirilmez.
b) Güvenlik kuşağında, patates yetiştirilecekse bulaşık alanda bulunan zararlı organizmanın belirlenen patotip(ler)ine veya 8 inci maddede belirtilen ve ülkede varlığı bilinen tüm patotiplere dayanıklı olan bir çeşit yetiştirilir.
c) Güvenlik kuşağı menşeli herhangi bir toprak veya bitki artığı, yalnızca zararlıyı yaymak için tanımlanabilir bir riskin olmadığının ortaya konulduğu koşullar altında; sınırlandırılmış bölgenin dışına taşınabilir ve bu bölge dışında kullanılabilir veya depolanabilir.
Zararlı organizmanın patotiplerine dayanıklı patates çeşitleri
MADDE 8- (1) Bir patates çeşidi, zararlı organizmanın belirli bir patotipi ile kontaminasyona maruz kaldığında, hiçbir dinlenme sporu üretmeyecek şekilde tepki verdiğinde o patotipe dayanıklı olduğu belirlenir.
(2) Dayanıklılık belirleme testi, EK-3’te belirtilen protokole uygun olarak yapılır. Patates çeşitlerinin dayanıklılık derecesi, EK-3’teki tabloda belirtilen standart dayanıklılık skala değerlerine göre belirlenir.
(3) Araştırma Enstitüleri, her yıl 31 Ocak'a kadar, önceki yıl boyunca tescillenen çeşitlerin ve ikinci fıkrada atıfta bulunulan resmî testlerle zararlı organizmaya karşı dayanıklı olduğu belirlenen tüm yeni patates çeşitlerinin listesini Genel Müdürlüğe bildirir. Patates çeşitleri ile birlikte, çeşitlerin dayanıklı oldukları zararlı organizmanın türlerini, patotiplerini, virülans gruplarını veya popülasyonları ile nispi duyarlılıklarını belirtirler.
Dayanıklı patates çeşidinde zararlı organizma bulaşıklığının doğrulandığına dair bildirim
MADDE 9- (1) Müdürlük, zararlının herhangi bir patotipinde veya yeni bir patotipinde şüphelenilen bir değişiklikle ilişkili olarak, dayanıklı bir patates çeşidinin etkinliğindeki bozulma veya değişiklikten kaynaklanan zararlının herhangi bir bulgusu belirlendiğinde ilgili Araştırma Enstitüsüne bildirir.
(2) Birinci fıkra uyarınca bildirilen tüm durumlarda, ilgili Araştırma Enstitüsü EK-1 ile EK-3’te belirtilen yöntemleri kullanarak ilgili patotipi araştırır ve bildirilen durumun zararlının söz konusu patotipindeki bir değişiklikten ya da yeni bir patotipten kaynaklı olup olmadığını belirler.
(3) Araştırma Enstitüleri, birinci ve ikinci fıkralar uyarınca elde edilen bilgileri derhal kaydeder ve Genel Müdürlüğe bildirir.
Tedbirlerin iptali
MADDE 10- (1) İlgili müdürlük, sınırlandırılmış bir alanla ilgili olarak, EK-4’te belirtilen koşullara uygun şekilde, zararlı organizmadan arınmış hale geldiğinde, 7 nci madde uyarınca kabul edilen tedbirleri iptal edebilir.
(2) Birinci fıkra uyarınca tedbirlerin kaldırılmasının ardından, ilgili müdürlük, zararlı organizmanın bulaşık alanda bulunan patotipine hassas olan patates çeşidinin dikilmesini sağlar ve hasatta ilk ürünü denetler. İlgili müdürlüğün kontrolü tamamlanmadan ilk ürünün sınırlandırılmış alan dışına nakline izin verilmez.
(3) Birinci fıkradan istisna olarak, bulaşık alanın belirli bölümlerinde zararlının son tespitinin üzerinden en az 10 yıl geçtikten sonra, ilgili müdürlük, EK-4’ün 2 nci maddesi uyarınca, sınırlandırılmış alanların ilgili bölümlerinde geçerli olan tedbirleri kısmen iptal edebilir.
(4) 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinden istisna olarak, 7 nci maddede öngörülen tedbirlerin kısmi iptaline ilişkin koşulların yerine getirilmesi halinde, dikim amaçlı olmayan patatesler, zararlının bulaşık üretim yerinde bulunan patotiplerine veya ülkede varlığı bilinen tüm patotiplere dayanıklı bir çeşit olması koşuluyla yetiştirilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İdari yaptırımlar
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırım uygulanır.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik, Synchytrium endobioticum’un (Schilbersky) Percival Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin Avrupa Birliğinin 11/7/2022 tarihli ve 2022/1195 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 13- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
|
3 Aralık 2023 PAZAR
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 32388
|
|
YÖNETMELİK
|
|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
PATATES VE DOMATESTE BAKTERİYEL SOLGUNLUK VE PATATESTE
KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK ETMENİNİN ERADİKASYONU VE YAYILMASININ
ÖNLENMESİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve patateste kahverengi çürüklük hastalığına neden olan Ralstonia solanacearum’un yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve patateste kahverengi çürüklük hastalığına neden olan Ralstonia solanacearum’un sürveyi, tespit edilmesi, mücadelesi, yayılmasının engellenmesi ve eradike edilmesi hususlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci maddesi ile 31/10/2006 tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araştırma Enstitüsü: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitülerini,
b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
ç) KASK sistemi: İl ve ilçe müdürlükleri tarafından karantinaya tabi zararlı organizmalarda yürütülen sürvey çalışmalarının ve bulaşık alan bilgilerinin kayıt altına alındığı Tarım Bilgi Sisteminde yer alan karantinaya tabi zararlı organizma sürveyi kayıt sistemini,
d) Kendi gelen bitkiler: Ekimi yapılmadan üretim yerlerinde kendiliğinden yetişen/çıkış yapan konukçu bitkileri,
e) Klonal seleksiyon: Vejetatif yoldan üretilen tohumluk patateslerden, aynı yetişme ortamında mukayeseleri sonucunda en iyilerin seçimine yönelik yapılan seleksiyonu,
f) Konukçu bitkiler: Tohumları hariç Solanum tuberosum L. (patates) bitkileri; meyveleri ve tohumları hariç Solanum lycopersicum (L.) Karsten ex Farw (domates) bitkileri,
g) Laboratuvar: Bakanlığa bağlı zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitü ve zirai karantina müdürlüklerinin laboratuvarları ile bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvarları,
ğ) Lot: Bir sevkiyatın, tek bir ürünün bileşim ve orijin olarak homojen yapıda olduğu belli sayıdaki birimini,
h) Mikro bitki: Yumru oluşturan Solanum türlerinin mini yumruları dahil, in vitro bitkileri,
ı) Müdürlük: İl ve ilçe tarım ve orman müdürlüklerini,
i) Solanaceae familyasından konukçu bitkiler: Solanaceae familyasından yabani ve kültüre alınan bitkileri,
j) Sürvey: Bir alanda hangi türlerin var olduğunu ya da zararlı organizma popülasyonunun özelliklerini belirlemek için belirli bir süre boyunca yürütülen zararlının resmî prosedürü,
k) Temel tohumluk: Çeşidin ve bitki sağlığının korunması için kabul edilen uygulamalara göre üretilmiş, başlıca amacı sertifikalı tohumluk patates üretimi olan ve resmî kontroller sonucunda, 10/4/2011 tarihli ve 27901 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tohumluk Patates Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliğinde temel tohumluk patatesler için ortaya konan standartları karşıladığı tespit edilen patates yumrularını,
l) Üretildiği yerde dikimi yapılacak yumrular: Belirli bir üretim yerinde üretilen ve ticari olmayan ve sertifikalandırılması amaçlanmayan yumruları,
m) Zararlı organizma: Patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve patateste kahverengi çürüklük hastalığına neden olan Ralstonia solanacearum'u (Smith 1896) Yabuuchi vd. 1996 emend. Safni vd. 2014,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sürveyler ve Sürvey Sonuçlarının Bildirimi
Sürveyler
MADDE 4- (1) Müdürlük konukçu bitkilerde, bu bitkilerin sulanmasında kullanılan yüzey sularında ve sıvı atıklarda zararlı organizmanın resmî sürveylerini aşağıdaki koşullara uygun olarak her yıl yapar:
a) Dikim amaçlı olarak kullanılmayacak yumrularda yapılacak sürveyler aşağıdakileri kapsar:
1) Patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen süre içerisindeki mümkün olan en geç dönemde tarladaki yumrulardan veya depodaki yumru lotlarından numune alınır.
2) Zararlı organizmanın belirtilerinin görsel olarak tanımlanmasının mümkün olduğu durumlarda tarlada patates bitkilerinin görsel muayenesi yapılır ve uygun olması halinde zararlı organizmanın belirtilerini tespit etmek için kesilmiş yumrularda da görsel muayene yapılır.
b) Üretildikleri yerlerde dikimi yapılacaklar haricinde, dikim amaçlı yumrular için yapılacak sürveylerde, sistematik olarak tarlada patates bitkilerinin ve depodaki lotların görsel muayenesi yapılır. Patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen süre içerisindeki mümkün olan en geç dönemde tarladaki yumrulardan veya depodaki yumrulardan numune alınır.
c) Üretildikleri yerlerde dikimi yapılacak yumrular için yapılacak sürveylerde, zararlı organizmanın varlığına ilişkin risk esaslı sürveyler gerçekleştirilir ve aşağıda yer alan koşulları kapsar:
1) Patates bitkilerinin saplarının kuruduğu dönemden hasata kadar geçen süre içerisindeki mümkün olan en geç dönemde tarladaki yumrulardan veya depodaki yumru lotlarından numune alınır.
2) Zararlı organizmanın belirtilerinin görsel olarak tanımlanmasının mümkün olduğu durumlarda tarlada patates bitkilerinin görsel muayenesi yapılır ve uygun olması halinde zararlı organizmanın belirtilerini tespit etmek için kesilmiş yumrularda da görsel muayene yapılır.
ç) Domates bitkileri ile ilgili olarak, sürveyler, uygun zamanlarda, yeniden dikilmesi amaçlanan fide üretim yerlerinde en azından büyüyen mahsülün görsel muayenesini içerir.
d) Konukçu bitkiler haricindeki Solanaceae familyasından diğer konukçu bitkilerinde, yüzey sularında ve sıvı atıklarda sürveyler uygun metotlara göre yapılır ve uygun olduğu durumlarda numuneler alınır.
(2) İllerdeki patates ve domates üretim sistemleri dikkate alınarak, numunelerin nereden, ne zaman alınacağı ve numune sayısı, sağlam bilimsel ve istatistiksel ilkelere ve zararlı organizmanın biyolojisine dayanarak Genel Müdürlük tarafından planlanır.
Sürvey sonuçlarının bildirimi
MADDE 5- (1) Müdürlük önceki takvim yılı boyunca gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçlarını her yılın 31 Aralık tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirir. Bu sürveylerin sonuçları EK-2’de belirtilen Sürvey Şablonu’na göre düzenlenir ve KASK sistemine veri girişleri yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tespit ve Alınacak Tedbirler
Tespit
MADDE 6- (1) Müdürlük, sürveylerde toplanan örnekleri EK-1’in 2.1 inci maddesinde atıfta bulunulan tespit testlerine tabi tutulması için ilgili laboratuvara gönderir.
Zararlı organizma şüphesi halinde alınacak tedbirler
MADDE 7- (1) Müdürlük tespit testleri sonuçlanıncaya kadar aşağıda yer alan tedbirleri alır:
a) Zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir bir riskin olmadığı yerlerde, müdürlüğün kontrolü altında bulunan konukçu bitkiler hariç, numunelerin alındığı tüm ürünler, lotlar veya sevkiyatlardaki konukçu bitkilerin bir yerden bir yere naklini yasaklar.
b) Şüpheli bulgunun kaynağını takip eder.
c) (a) bendinde atıfta bulunulan numunelerin alındığı üretim yerinde üretilen, (a) bendinde belirtilenler dışında, herhangi bir konukçu bitkinin bir yerden diğerine nakli için gereken resmî kontrolleri yapar.
ç) Bakanlık tarafından onaylanmış uygun metotlar kullanılarak dezenfekte edilen suyun kullanıldığı seralarda yetiştirilen domatesler ve diğer kültüre alınan Solanaceae familyasından konukçu bitkiler hariç, yüzey sularında zararlı organizmanın varlığı doğrulanana veya reddedilene kadar konukçu bitkiler ve diğer kültüre alınan Solanaceae familyasından konukçu bitkilerde yüzey suyunun kullanımı yasaklanır.
(2) Tespit testlerinin sonuçları beklenirken, aşağıda yer alan materyal ve dökümanın tamamı alıkoyulur ve muhafaza edilmesi sağlanır:
a) Örneklemenin yapıldığı yerde kalan tüm yumrular ve mümkünse, geride kalan tüm bitkiler müdürlük tarafından.
b) Testlemede kullanılan, artan tüm bitki ekstraktları, DNA ekstraktları ve ek olarak hazırlanmış materyal laboratuvar tarafından.
c) Uygun olduğunda saf kültür laboratuvar tarafından.
ç) İlgili tüm belgeler müdürlük ve laboratuvar tarafından.
(3) Zararlı organizmanın varlığına dair şüphenin EK-1'in 1.1 inci maddesi uyarınca doğrulanması durumunda, müdürlük yürütülen sürveylerde alınan numuneleri EK-1’de atıfta bulunulan testlerin yapılması ve zararlı organizmanın varlığının doğrulanması veya reddedilmesi amacıyla laboratuvara gönderir.
Zararlı organizma tespiti halinde alınacak tedbirler
MADDE 8- (1) Zararlı organizmanın varlığının EK-1'in 1.2 nci maddesi uyarınca doğrulanması durumunda, bu madde kapsamındaki tedbirler uygulanır.
(2) Müdürlük, konukçu bitkilerde zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda, aşağıdaki tüm tedbirleri alır:
a) EK-3'e uygun olarak bulaşıklığın kapsamını ve birincil kaynağını/kaynaklarını belirlemek için, 6 ncı maddeye göre ek testlerin yapılması amacıyla dikim amaçlı yumruların klonal olarak akraba olduğu tüm yumruları laboratuvara gönderir.
b) Aşağıdaki unsurların tümünü içeren bulaşık alandan sınırlandırılmış bir alan oluşturur:
1) Bulaşık bitki numunesinin alındığı konukçu bitkiler, sevkiyatlar ve/veya lotlar, gemiler, tesisler, araçlar, depolar, ambalaj malzemeleri dahil, bu konukçu bitkilerin üretiminde, taşınmasında veya depolanmasında kullanılan makineler ve uygun olduğunda, konukçu bitkilerin yetiştirildiği veya hasat edildiği üretim yeri/yerleri.
2) Hasat öncesi veya sonrası temas yoluyla veya bulaşık konukçu bitkilerle eş zamanlı üretim, sulama veya ilaçlama yoluyla ve EK-4'ün 1 inci maddesinde yer alan unsurlar dikkate alınarak zararlı organizma ile muhtemel bulaşık olduğu belirlenmiş (1) numaralı alt bentte yer alan tüm türler.
c) Müdürlük, Araştırma Enstitülerince EK-4'ün 2 nci maddesinde atıfta bulunulan zararlı organizmanın olası yayılma unsurlarını dikkate alarak, bitki sağlığı riski açısından gerekli olduğu değerlendirildiği durumda, bulaşık alan çevresinde bir tampon bölge oluşturur.
ç) Müdürlük aşağıda yer alanları belirler:
1) (b) bendinin, (1) numaralı alt bendinde yer alan öğeleri bulaşık olarak.
2) (b) bendinin, (2) numaralı alt bendinde yer alan öğeleri muhtemel bulaşık olarak.
(3) Konukçu bitkiler dışındaki Solanaceae familyasından konukçu bitkilerin ürünlerinde zararlı organizma varlığının doğrulanması ve konukçu bitkilerin üretiminin risk altında olduğunun tespit edilmesi durumunda müdürlük aşağıdaki tedbirleri alır:
a) EK-3'e uygun olarak bulaşıklığın kapsamını ve birincil kaynağını/kaynaklarını belirlemek için, 6 ncı maddeye göre ek testlerin yapılması amacıyla dikim amaçlı yumruların klonal olarak akraba olduğu tüm yumruları laboratuvara gönderir.
b) Aşağıdaki unsurların tümünü içeren bulaşık alandan sınırlandırılmış bir alan oluşturur:
1) Bulaşık numunenin alındığı konukçu bitkiler.
2) Zararlı organizma ile bulaşık olma ihtimali olan ve hasat öncesi veya sonrası temas veya bulaşık konukçu bitkilerle eş zamanlı üretim, sulama veya ilaçlama adımları yoluyla muhtemel bulaşık olduğu belirlenen konukçu bitkiler.
c) Müdürlük aşağıda yer alanları belirler:
1) (b) bendinin, (1) numaralı alt bendinde yer alan konukçu bitkileri bulaşık olarak.
2) (b) bendinin, (2) numaralı alt bendinde yer alan konukçu bitkileri muhtemel bulaşık olarak.
(4) Yüzey sularından, endüstriyel işlemeden veya konukçu bitkileri işleyen paketleme tesislerinden gelen sıvı atık deşarjlarında veya ilişkili yabani Solanaceae familyasından konukçu bitkilerde zararlı organizmanın doğrulandığı durumlarda, konukçu bitkilerin üretiminin sulama, ilaçlama veya yüzey suyunun taşması yoluyla risk altında olduğu tespit edildiğinde, müdürlük aşağıdaki tedbirleri alır:
a) Bulaşıklığın kapsamını belirlemek için, yüzey suyu ve sıvı atık numuneleri ve varsa yabani Solanaceae konukçu bitkileri üzerinde, uygun zamanlarda, EK-3'e göre bir araştırma yapar.
b) EK-4'ün 2 nci maddesinde atıfta bulunulan zararlı organizmanın olası yayılma unsurlarını dikkate alarak, bulaşık bir bölgeyi içeren sınırlandırılmış bir alan oluşturur.
c) Bulaşık alan aşağıdakileri içerir:
1) Bulaşık numune/numunelerin alındığı yüzey suyu.
2) EK-4'ün 1 inci maddesinde listelenen unsurlar dikkate alınarak, bulaşık olması muhtemel yüzey suyu.
ç) Müdürlük aşağıda yer alanları belirler:
1) (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen yüzey suyunu bulaşık olarak.
2) (c) bendinin (2) numaralı alt bendinde atıfta bulunulan yüzey suyunu, muhtemel bulaşık olarak.
(5) Müdürlük, Genel Müdürlüğe bulaşıklığı (veya salgın) bildirir. Genel Müdürlük, bu bildirimde yer alan diğer ilgili müdürlükleri olası bulaşıklığın boyutunu belirlemek ve ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralara göre sınırlandırılmış bir alan oluşturmak üzere görevlendirir. Yüzey sularında bir bulaşma durumu varsa, bu bulaşıklığın olduğu yüzey suyu hâlihazırda sınırları çizilmiş alan içerisinde yer alıyorsa ilave bir bildirime gerek yoktur.
(6) İlgili kurumlar, aşağıdaki unsurların tümünün muhafaza edilmesini sağlar:
a) Tüm testler tamamlanana kadar 7 nci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen materyali.
b) Tüm testler tamamlanana kadar ikinci tespit testi ve uygun olduğunda tanımlama testleri ile ilgili materyali.
c) Beşinci fıkra uyarınca bildirim prosedürü yapılması halinde prosedür tamamlandıktan sonra en az bir aya kadar zararlı organizmanın saf kültürünü.
Zararlı organizmayı eradike etmek için tedbirler
MADDE 9- (1) 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca; zararlı organizma ile bulaşık olduğu belirlenen konukçu bitkiler dikilmez. İlgili müdürlük, zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir bir risk bulunmadığının tespit edilmesi şartıyla, EK-5'in 1 inci maddesi uyarınca bulaşık konukçu bitkilerin imha edilmesini veya başka bir şekilde bertaraf edilmesini sağlar. Konukçu bitkilerin, bulaşık olarak belirlenmeden önce dikildiği durumlarda, dikilen materyal, EK-5'in 1 inci maddesi uyarınca derhal imha edilir veya başka bir şekilde bertaraf edilir. Bulaşık olan konukçu bitkilerin dikildiği üretim yeri/yerleri, bulaşık olarak tanımlanır. Sınırlandırılmış alan, 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (b) bendine göre oluşturulur.
(2) 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca muhtemel bulaşık olan konukçu bitkiler ve 8 inci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca bir risk tespit edilen konukçu bitkiler dikilmez. Bakanlığın kontrolünde, zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir bir risk bulunmadığının tespit edilmesi şartıyla, EK-5'in 2 nci maddesinde belirtildiği gibi uygun kullanıma veya bertarafa tabi tutulur. Konukçu bitkilerin, muhtemel bulaşık olarak belirlenmeden önce dikildiği durumlarda, dikilen materyal derhal imha edilir veya EK-6’nın 2 nci maddesinde belirtilen tedbirler uygulanır. Muhtemel bulaşık konukçu bitkilerin dikildiği üretim yeri/yerleri muhtemel bulaşık olarak belirlenir. Sınırlandırılmış bir alan, 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca oluşturulur.
(3) 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca veya 8 inci maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi bulaşık olduğu ve 8 inci maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca muhtemel bulaşık olduğu belirlenen herhangi bir makine, araç, gemi, depo veya bunların birimleri ve ambalaj malzemeleri dahil diğer nesneler imha edilir veya EK-5'in 3 üncü maddesinde belirtilen yöntemler kullanılarak temizlenir ve dezenfekte edilir.
(4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen tedbirlere ek olarak, EK-5'in 4 üncü maddesinde belirtilen tedbirler, sınırlandırılmış alanlarda uygulanır.
Dikim amaçlı yumrular için özel testleme tedbirleri
MADDE 10- (1) Dikim amaçlı yumruların üretim sahasında zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda, bulaşık yumru lotları ile klonal olarak akraba hatlar da EK-1’de belirtilen testlere tabi tutulur veya klonal olarak akraba hatların bulunmadığı durumlarda, bulaşık yumru lotları ile doğrudan veya dolaylı temas halinde olan yumrular veya yumru lotları EK-1'de belirtilen testlere tabi tutulur.
(2) Sertifikalı dikim amaçlı yumruların üretim alanında zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda; ya başlangıç klonal seleksiyon bitkilerinin her biri ya da temel tohumluk patateslerin temsili örnekleri EK-1'de belirtilen testlere tabi tutulur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İdari yaptırımlar
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırım uygulanır.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik, Ralstonia solanacearum (Smith 1896) Yabuuchi vd. 1996 emend. Safni vd. 2014 Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin 11/07/2022 tarihli ve (AB) 2022/1193 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 13- (1) 24/9/2011 tarihli ve 28064 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Patates ve Domateste Bakteriyel Solgunluk ve Patateste Kahverengi Çürüklük Hastalığı ile Mücadele Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
|
|
|
|
