Bugün, 20 Temmuz 2025 Pazar
  • BIST 100

    10366,2%-0,04
  • DOLAR

    40,35% 0,24
  • EURO

    46,92% 0,49
  • GRAM ALTIN

    4349,52% 0,54
  • Ç. ALTIN

    6958,85% 0,87

Doğurganlık hızı düşüşü, emeklilik sisteminde yükü artıracak

Hacettepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aykut Attar, doğurganlık hızının düşmesinin, sosyal güvenlik sistemine de etkileri olacağını belirterek, 'Emeklilik sisteminde sürdürülebilirliği öncel

Ekonomi 25.05.2024 11:11:00 0
Doğurganlık hızı düşüşü, emeklilik sisteminde yükü artıracak

ANKARA (AA) - ARİFE YILDIZ ÜNAL - Hacettepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aykut Attar, doğurganlık hızının düşmesinin, sosyal güvenlik sistemine de etkileri olacağını belirterek, 'Emeklilik sisteminde sürdürülebilirliği önceliklendiren yapısal dönüşümler halihazırda gerekli ve doğurganlığın daha hızlı düşmesi, bu sorunu biraz daha derinleştirebilir.' dedi.

Attar, Türkiye'de doğurganlık hızının düşmesine ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, doğurganlık hızı düşüşünün nüfus yaşlanmasını beraberinde getirdiğini söyledi.

Yaşlıların nüfus içindeki payının artmasının bazı olası olumsuz ekonomik etkilerin doğmasına neden olabileceğini anlatan Attar, bunlardan birinin sosyal güvenlik sistemleri üzerindeki finansal yüklerin artışı olduğuna işaret etti.

Attar, 'Türkiye sosyal güvenlik sisteminin uzun dönem finansal sürdürülebilirliği konusunda çeşitli sorunlar yaşayan bir ülke. Emeklilik sisteminde sürdürülebilirliği önceliklendiren yapısal dönüşümler halihazırda gerekli ve doğurganlığın daha hızlı düşmesi bu sorunu biraz daha derinleştirebilir.' diye konuştu.

Bununla ilişkili olarak çalışma yaşındaki nüfusun payının düşmesinin de başka bir sorun olarak ortaya çıkacağına dikkati çeken Attar, 'Türkiye halihazırda demografik fırsat penceresinin açık olduğu bir ülke ancak bunun kapanmasına da az kaldı. Yani ilerleyen dönemde çalışma yaşındaki nüfusumuz daha da gerileyecek.' ifadelerini kullandı.

İş gücü hacmine uygun teknolojik dönüşümlerin ve yatırımların planlanması gerektiğini anlatan Attar, ekonomik yapıda, yaşlanma ve olası daha hızlı yaşlanma dinamiklerini dikkate alan plan ve program ile politikaların geliştirilmesi ve uygulanması gerektiğine vurgu yaptı. Attar, şöyle devam etti:

'Daha hızlı yaşlanma, daha zayıf girişimcilik ve teknolojik ilerlemeye karşılık gelebilir. Çünkü genelde yapılan çalışmalar, bu konularda genç nüfusun önemine vurgu yapar. Tüketim yapısında, tasarrufların hacminde de çeşitli etkiler doğacaktır. Yani nüfusun yaşlanması, gerçekten de çok sayıda ekonomik sonuç doğurabilecek bir süreç ve değişim.'

- 'Doğurganlık hızının düşmesi demografik değişimi de beraberinde getirir'

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşe Abbasoğlu Özgören de Türkiye İstatistik Kurumunun son açıkladığı doğum istatistiklerine göre toplam doğurganlık hızının 2023'te 1,51 çocuk olarak gerçekleştiğini anımsatarak, toplam doğurganlık hızının 1950'lerden bu yana genel olarak düşme eğiliminde olduğunu bildirdi.

İlk kez geçen yıl 2,09 düzeyiyle nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10'un altına inildiğini belirten Özgören, toplam doğurganlık hızında 2003 yılı sonrası bile kısıtlı da olsa yükselmelerin gözlendiğini söyledi.

Özgören, 2014 yılında 2,19 olarak hesaplanan toplam doğurganlık hızının, bu yıldan sonra devamlı düşerek 1,51 seviyesine indiğine dikkati çekti. Özgören, şöyle devam etti:

'Kısacası doğurganlığın düşmesi uzun bir sürecin sonucu diyebiliriz. Demografik dönüşümün bir parçası olan doğurganlık hızının düşmesi başka birçok demografik değişimi beraberinde getirir. Doğurganlığın azalmasıyla çocuk bağımlılık oranı yani 0-14 yaş grubunun çalışma çağı nüfusa oranı azalır, bununla birlikte uzun vadede nüfusun yaşlanması olgusu gerçekleşir. 2023 yılı itibarıyla Türkiye'de ortanca yaş 34'e ulaştı. 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfus içindeki payı ise yüzde 10,2'ye yükseldi. Birçok sınıflamaya göre yüzde 10'un üzerinde olan bu oranla Türkiye artık 'yaşlı nüfusa sahip' ülkedir.'

- Demografik dönüşümde fırsat ve zorluklar

Doğurganlık hızının azalması sonucu nüfusun yaşlanmasının demografik dönüşümün parçası olduğuna işaret eden Özgören, 'Bu süreç hem fırsatları hem zorlukları beraberinde getirir. Fırsat derken demografik temettü veya bonus olgusunu kastediyorum. Hızlı doğurganlık düşüşüyle düşen bağımlılık oranı ile çalışma çağı nüfusunun oranı artar. Bu dönem demografik dönüşüm sürecinde açılan geçici bir penceredir ve demografik fırsat penceresi olarak adlandırılır.' diye konuştu.

Ülkenin nüfusu, çok yaşlı nüfusa evrilmeden önce artan iş gücüyle ülkenin, ekonomik büyüme fırsatı elde edeceğini anlatan Özgören, Türkiye'nin şu an her ülkenin bir kez deneyimleyebileceği bu demografik fırsat penceresinden geçtiğini vurguladı.

Özgören, 2000'li yıllarda açılan bu pencerenin gelecek 16 yıl daha açık olmasının beklendiğini dile getirerek, 'Çalışma çağı nüfusu 2023 yılı itibarıyla yüzde 68,3 seviyesine ulaştı. Günümüzdeki bu olumlu yaş yapısının belirli koşullarla desteklenmesi gerekiyor. İş gücü piyasası, çocukların ve gençlerin beşeri sermaye birikimine yönelik politikalar yani eğitimi ve insana yakışır iş yaratan iş gücü arzı mekanizmalarının hayata geçirilmesi hayati öneme sahip. Tüm çocukların eğitimde olması ve eğitimde, işte, stajda olmayan genç nüfus oranının azalması, yetişkin nüfusun insana yakışır işlerde istihdam edilmesi fırsat penceresinden azami düzeyde faydalanmak için önemli.' ifadelerini kullandı.

Doğurganlık hızının düşmesinin birçok zorluğu da beraberinde getireceğini anlatan Özgören, Türkiye'de 2023 yılında 4 milyon 842 bin 450'si kadın olmak üzere toplam 8 milyon 722 bin 806 yaşlının bulunduğunu kaydetti.

Özgören, bu rakamın birçok ülkenin nüfusundan fazla olduğuna dikkati çekerek, 'Yaşlı nüfusun, bakım ihtiyaçlarının ve gereksinimlerinin karşılanması gerekir. Bu durum devlete ve topluma hem iktisadi hem sosyal yükümlülükler getirmektedir. Bu nüfusun desteklenmesi, çalışma çağı nüfusunun istihdamına ve formal sisteme entegre olmasına bağlıdır. Ancak önce Kovid-19 salgını, sonra 6 Şubat depremleri ve son dönemde yaşanan iktisadi kriz, bu makro süreçleri zorlaştıran faktörler oldu.' diye konuştu.

Yorum

Kayseri'de Cami İçinde Kanlı Hesaplaşma: Husumet Cinayetle Sonuçlandı

Özel Okul Ücret Zamlarına KDK'dan Önemli Karar

Yeliz Öğretmen'in Katil Sürücüsü Hakkında Yakalama Kararı Çıktı!

Gebze’de Adliyede Rüşvet Operasyonunu Başsavcıvekili Başlatmış

YKS Tercih Marotonu Başlıyor! Gözde Bölümlerin Başarı Sıralamaları Açıklandı!

10 Bin Sözleşmeli Öğretmen Atamasında Kritik Tarih Belli Oldu!

Kimya Öğretmeni Reyhan Erdoğmuş Evinde Ölü Bulundu!

Milyonlarca Telefon Kullanıcısı Tehlikede: Siber Uzmanlardan Acil Durum Uyarısı!

IMF'den Küresel Ekonomi Uyarısı: "Ticaret Gerilimleri Karmaşık Bir Tablo Yaratıyor"

Beşiktaş'a Sakatlık Şoku

Coldplay Konserindeki Skandal Görüntüler Sonrası CEO Görevden Alındı!

İmamoğlu'ndan Çalık'ın Durumuna Sert Tepki: "Bu Neyin Zulmü, Neyin Vicdansızlığı?"

İstanbul Valiliği'nden LGS Şampiyonlarına Özel Buluşma: 163 Tam Puan Alan Öğrenciye Teşekkür ve Destek Programı

2025 YKS Adayları Dikkat! TYT Puanıyla Hangi İki Yıllık Bölümlere Girebilirsiniz?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Net Mesaj: "Gençlerimizin Zehirlenmesine Asla Müsaade Etmeyeceğiz!"

300 Öğrenci YKS’de Sıfır Çekti! ÖSYM ve MEB Durumu İncelemeye Alıyor

İzmit Belediyesi Okul Öncesi Öğretmeni Arıyor: Başvurular Başladı!

MEB'den Önemli Duyuru: Ücretli Öğretmen Başvuruları Yakında Başlıyor!

YKS Tercih Sürecinde Rehber Öğretmenlere Ne Kadar Ödenecek?

ÖSYM'den YKS Sürprizi: Sonuçlar Erken, Tercihler Ne Zaman? İşte Takvim!

Eğitim İş açıkladı: Sendikal eyleme ceza yargıdan döndü

Tatil Kabusa Döndü: Öğretmen Alim Coşkun Traktör Kazasında Can Verdi!

Deneyimli ve Yabancı Dil Bilen Öğretmenler Aranıyor: MEB'den Küresel Projeler Duyurusu!

Asgari Ücrete Ara Zam Kapısı Kapandı mı? Hükümetin Gizli Planı Ortaya Çıktı!

Gebze Başsavcıvekili Asılsız İddialarla Hedef Alındı: Yasalara Uygunluk Teyit Edildi

CHP'li Başarır'dan Bakan Yusuf Tekin'e LGS sorusu: Öğrenciler sınavdan 4 gün önce kampa alındı mı?

TBMM'de Kritik Gündem: Yardımcı Hizmetler, Üniversite Personeli ve Güvenlik Görevlileri İçin Yeni Dönem!

4+4+4 Sistemi ve Lise Eğitim Süresi: MEB'den Kamuoyuna Önemli Duyuru

Muğla Milas’ta okul müdürü için akıl almaz iddialar: Bakanlık müfettişlerini kovdu, notları değiştirdi

MEB’den 10 Kasım’ın ara tatile denk gelmesine yönelik basın açıklaması

Yükleniyor

YAZARLAR