EYT`de yaş şartı, eksik prim, son açıklamalar, yeni formüller, 8 Eylül 1999 , primlerin yetmemesi, hizmet tespiti tescili, ihya primi

<p>EYT için gelen son dakika açıklamaları yakından takip ediliyor. 3600 ek gösterge çalışmalarında sona gelinmesinin ardından gözler EYT için atılacak adımlara çevrildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından EYT ve sözleşmeli memurlara yeni hakları içeren çalışmaların gündemlerinde öncelikli hale geldiğini belirtti. EYT'de çalışmaların 2022 yılı bitmeden tamamlanması, 530 bin kamu çalışanını ilgilendiren çalışmanın da Ekim ayı bitmeden kamuoyu ile paylaşılması bekleniyor. Hal böyle olunca EYT çalışmasında hangi aşamada olunduğu merak ediliyor. İşte, EYT hakkında gündeme gelen yeni formül...<br />  </p>

<p>3600 ek göstergede çalışmaların tamamlanmasının ardından gözler EYT için atılacak adımlara çevrildi. Çalışmada bazı tarihler büyük önem taşıyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yılını ve primini doldurmuş ancak yaş şartı nedeniyle emekli olamayan vatandaşlar için bir çalışma grubu da oluşturuldu. Bir süredir çalışmaların yürütüldüğü EYT için yeni formüller ortaya çıktı. Peki, EYT yasası çıktı mı, ne zaman çıkacak, kimleri kapsayacak?<br />  </p>

<p>EYT'nin ne zaman çıkacağına ilişkin açıklama Bakan Bilgin'den geldi. Milyonlarca EYT'linin beklediği kanunun ne zaman çıkacağı açıklandı. Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın mağduriyetini giderecek ve emkli olmalarını sağlayacak olan EYT düzenlemesi için Bilgin tarih verdi. Peki EYT ne zaman çıkacak? EYT hangi ayda TBMM Mecliste olacak? İşte o açıklama ve detaylar.<br /> EYT ile ilgili açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin EYT düzenlemesinin en geç Ocak ayı içerisinde Türkiye Büyük Millet Meslisi gündeminde olacağını açıkladı.<br />  </p>

<p>Emeklilikte Yaşa Takılanlarla ilgili olarak açıklama yapan Bakan Bilgin "Aralık ayına yetiştirmeye çalışıyoruz. Ocak başında Meclis'te olur. Bizim kendi şartlarımıza uyan bir formül olacak" dedi.<br /> Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili kapsamlı bir çalışma yapıldığına vurgu yaparak, düzenlemenin 2023 ocak ayında Mecliste olacağını söyleyerek;<br /> "Aralık'a yetiştirmeye çalışıyoruz. Ocak başında Meclis'te olur. Bizim kendi şartlarımıza uyan bir formül olacak, başka yerde yok. Örneğin Almanya'da insanlar 62 yaşında müracaat ediyor, 'maaşımdan kesinti yapın' diyor. Bizde 62 yaş varsa EYT diye bir sorunumuz olmaz" dedi.<br />  </p>

<p>EYT HAKKINDA SON AÇIKLAMALAR<br /> Hürriyet Gazetesi Ekonomi yazarı Noyan Doğan köşesin EYT'liler ile ilgili formülleri detaylandırdı. İşte Doğan'ın o yazısı...<br /> Daha açık bir anlatımla; 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, emeklilik için gerekli çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursa da yapılan düzenleme ile yaş şartını doldurmadıklarından emekli olamıyor ve emeklilikte yaşa takılıyor. İşte, EYT’li dediklerimiz de bu kesim. Tabi bu kesim içinde 8 Eylül 1999’dan önce işe başlasa da prim gün sayısını ya da çalışma yılını doldurmayanlar da var. Sadece bu kesim emeklilikte yaşa takılmıyor. 1999 yılında yapılan düzenleme ile kademeli yaş şartı getirildiğinden bu tarihten sonra da sigortalı olup hem çalışma yılını hem de prim gün sayısını doldurmasına rağmen emeklilik için yaşı bekleyenler de var ki, bunlar da kendilerine EYT’li diyor.<br />  </p>

<p>Gelelim, EYT’liler için konuşulan formüllere. Madde madde sıralayayım, sonra da bu formüllerin hangisi gerçekçi, hangisi değil, ona değineyim.<br /> - 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup da gerekli prim gün sayısı ile çalışma yılını tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli edilmesi.<br /> - 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup da gerekli prim gün sayısını doldurmayanlara askerlik ve doğum borçlanması imkanı tanınarak, prim gün sayılarının tamamlayıp, yaşa bakılmadan emekli edilmesi.<br />  </p>

<p>- Tüm emeklilikte yaşa takılanlar için belirli prim gün sayısını tamamlayanların yaşa ve çalışma yılına bakılmadan emekli edilmesi ki, konuşulan prim gün tutarları erkekler için 9000 gün, kadın çalışanlar için 7200 prim gün.<br /> - Emeklilikte yaş takılanların yaş şartında indirim yapılması.<br /> - Prim gün sayısını tamamlayanların emekli aylıklarında belirli oranda kesinti yapılarak erken emekli edilmesi.<br /> - Başta Almanya ve Finlandiya olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde uygulandığı gibi emekliliğe kaç yıl kaldıysa her yıl için belirli oranda aylıklardan kesinti yapılarak emeklilik imkanı tanınması. Buna da kesintili emeklilik modeli deniyor.<br />  </p>

<p>Konuşulan daha çok model var ama EYT’liler için ağır basan formüller bunlar. Peki, bunların uygulanabilirliği var mı? Öncelikle şu sorunun cevabı önemli: Yapılacak düzenleme bir kereliğine olup, belirli sayıda EYT’lileri mi kapsayacak; yoksa bugün ve gelecekte tüm emeklilikte yaşa takılanları kapsayacak bir düzenleme mi yapılacak? Eğer tüm emeklilikte yaşa takılanlardan bahsediyorsak, sayıları 6 milyonu buluyor. Sadece 8 Eylül 1999’öncesi sigorta girişi olup da emeklilikte yaşa takılanlardan bahsediyorsak sayı 1 milyona düşüyor. Açıkçası, sosyal güvenlik sisteminin üzerine getireceği yük hesaba katıldığında, tüm emeklilikte yaşa takılanları kapsayacak, geniş bir düzenleme yapılacağını sanmıyorum. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişli olup da prim gün sayısını ve çalışma yılını tamamlayıp da yaşa takılanlara –ki, asıl EYT’li olan bu kesimdir- yönelik bir düzenleme yapılacaktır. Belki, bu kesim içinde prim gün sayısı eksik olanlara askerlik ve doğum borçlanması hakkı tanınarak, emekli olmalarına imkan tanınabilir.<br />  </p>

<p>BAKAN BİLGİN' DEN SON DAKİKA EYT AÇIKLAMASI "KENDİ MODELİMİZİ UYGULAYACAĞIZ"<br /> Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT son durum ile ilgili öenmli açıklamalarda bulundu. EYT düzenlemesinin gündemlerinde olduğunu ve önümüzdeki günlerde tamamlanacağını dile getiren Bakan Bilgin, "Ne Finlandiya ne Almanya; kendi modelimizi uygulayacağız" dediği belirtildi. Geçtiğimiz günlerde ise "Türkiye'nin her sosyal meselesi bizim önümüzdedir. Bunların üzerinde çalışıyoruz, bunların üzerinde çözüm yolları üretiyoruz. Formüller buluyoruz, en uygununu tamamladığımız gün açıklayacağım." ifadelerini kullanmıştı. <br />  </p>

<p>EYT NE ZAMAN ÇIKACAK?<br /> 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış olan çalışanlar EYT'li olarak kabul ediliyor. 4447 sayılı kanun emeklilik yaşını kademeli olarak artıran kanun 8 Eylül 1999'da yürürlüğe girdiği için bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar EYT'li olarak adlandırılıyor. Düzenleme bir aksaklık olmazsa Aralık veya Ocak ayında TBMM'ye gelecek.<br /> EYT DÜZENLEMESİNE KAÇ AYDA BAŞVURULACAK?<br /> Yasa çıktığında 3 - 5 aydan az bir süre konulmaz. Meclis'te muhalefet partilerinin vermiş olduğu öneriler var. Buralardaki tekliflerde genel olarak 3 aylık başvuru süresi verilmesi şeklinde...<br /> 1999 öncesideki yaş dışında kalan emeklilik koşullarını yerine getirenlerin tarihten itibaren emekli edilmesi. Ne zaman? EYT yasası çıktığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde  emeklilik başvurusunda bulunan çalışanlar düzenlemeden yararlanabilecek. Bu koşulu yerine getiremeyenler bu düzenlemeden yararlanamayacaklar.<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br />  </p>

<p>EYT DÜZENLEMESİNDEN KİMLER YARARLANACAK?<br /> Birinci seçenek:<br /> 1999 yılındaki koşulları yerine getiren EYT'li SSK'lıların emekli edilmesi... 1999 öncesindeki SSK emekli olma koşullar ne diye bakıyoruz; 3 ayrı seçenek vardı.<br /> Kadın, 20 yıllık, erkek 25 yıllık sigortalılık süresini doldurmuş ve 5 bin prim gününü tamamlamışsa emekli olabiliyordu.<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br /> İkinci seçenek:<br /> Bir başka seçenek sigortalılık süresine bakılmaksızın 5 bin prim günü bulunan ve kadınsa 50, erkekse 55 yaşını tamamlayanlarınn emekli edilmesi...<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br />  </p>

<p>Üçüncü seçenek:<br /> Pirim gün sayısı 5 bin günden az, ama 3600 günden falza olan kişilerin en az 15 yıllık sigortalı olma koşuluyla kadınların 50 erkeklerin 55 yaşında emekli edilmesi...<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br /> Dördüncü seçenek:<br /> Bir başka formül ise pirim gününü tamamlayan herkesin emeklilik yaşında belirli bir indirim yapılması söz konusu<br /> Kadınlarda 7 bin 200 erkekelerin ise 9 bin iş gününü tamamlayanların emekli edilmesi...<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br /> Beşinci seçenek:<br /> Asgari pirim süresini tamamış yani 5 binden 5 bin 900'e kadar olan prim sayısını tamalamış işsizlerin erken emekli edilmesi; şuan ki emekli yaşına gelene kadar ise emekli aylığında indirim yapılması...</p> <p>Ancak tüm bu senaryolar EYT düzenlemesinin netleşmesiyle birlikte kesinlik kazanacak.<br /> EYT son durum EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br />  </p>

<p>PRİMLERİN YETMEMESİ DURUMUNDA NE OLACAK?<br /> Primlerinde eksik olanlar için iki seçenek üzerinde duruluyor. Birincisi, primi eksik olanların primlerini tamamladıktan sonra emeklilik hakkı kazanmalarıyken ikincisi ise primleri borçlanma yöntemi ile tamamlamaları oalcak.<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br /> BORÇLANMA İMKANI SAĞLANIR MI?<br /> 9 Eylül 1999 tarihi ve sonrasında sigortalı olan askerlik borçlanması ile işe giriş yapanlar EYT'li sayılma talebinde bulunuyor. Staj sigortasının işe girişte başlangıç olarak kabul edilip edilmeyeceği merak konusu olurken bu sürelere borçlanma imkanı verilmesi talep ediliyor.<br /> Bu bağlamda 9 Eylül 199 tarihi öncesinde stajını yapmış fakat çalışmaya daha sonra başlamış olanlar EYT kapsamıa girebilecek. <br /> 4 ekim 2000 tarihi öncesinde vergi ve oda kaydı bulunan ve Bağ-;Kur kaydı olmayan esnafların da geriye dönük borçlanma talebi bulunuyor.<br /> EYT son durum 16 Ağustos 2022: EYT şartları ne ve formülleri neler, EYT yasası bu sene çıkacak mı, kimleri kapsayacak?<br />  </p>

<p>EYT'DE YAŞ ŞARTI AŞAĞI ÇEKİLİR Mİ?<br /> Sigortalı gün sayısını dolduran ve yaşı bekleyenler için bekleme süresinin 2-3 yıla düşürülmesi formülleri seçenekler arasında yer alırken yaş sınırı konulması da gündemde yer alıyor. Daha önce konuyla ilgili 50 yaş formülü gündemde yer alırken bu formülün uygulanması halinde 9 Eylül 199 tarihi öncesinde sigortalı olan, yıl şartını ve prim ödemelerini tamamlayanlar 50 yaşını geçtiktan sonra emekli olabilecekler. <br /> KADINLARDA 20 ERKEKLERDE 25 YIL SİGORTALI OLMA ŞARTI BULUNUYOR<br /> 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan vatandaşlar için erkeklerde 25 kadınlar da ise 20 yıllık sigortalı olma şartı bulunuyor.<br />  </p>

<p>YAŞ ŞARTI KADEMELİ OLARAK GİRİŞ TARİHİNE GÖRE DEĞİŞİYOR<br /> Bunun haricinde de 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim şartı bulunuyor. Yaş şartı ise kademeli olarak işe giriş tarihine göre değişiyor.<br /> 23 YIL ÖNCE YIL VE PRİM ŞARTININ YANINA YAŞ ŞARTI GETİRİLDİ<br /> 8 Eylül 1999'da çıkartılan yasa ile yıl ve prim şartının yanına yaş şartı da getirilmişti.EYT'liler bu yaş şartına takıldıkları için emekli olamıyorlar. Bu durumda yılını ve primini tamamlamış olarak EYT'li olanlar emeklilik hakkının verilmesini bekliyor.<br />  </p>

<p>BİRÇOK VATANDAŞ HEM YAŞA HEM EKSİK PRİME TAKILDI<br /> Ancak 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak işe başlayan birçok vatandaşın henüz primleri tamamlanmamış durumda.<br /> Kimisi çalışma imkanı bulamadığından kimisi de kayıtsız çalıştırıldığı için yeterli prime ulaşamadı.<br /> ÇALIŞMA MEVZUATINDA EKSİK PRİMLERİN TAMAMLANMASI İÇİN BAZI İMKANLAR VAR<br /> Bu sigortalılar da EYT kapsamına girmek istiyor. Mevzuatımızda bu eksik primlerin tamamlanması için bazı imkanlar da bulunuyor.İşte eksik primi tamamlamak için milyonların en çok merak ettiği 6 formül...<br />  </p>

<p>3600 GÜN PRİM İLE KISMİ EMEKLİLİK<br /> Mevzuatımıza göre 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup EYT kapsamındaki vatandaşların 3600 günle yani 1 yıllık primle emekli olma imkanları bulunuyor.<br /> Eğer yeterli primi tamamlama imkanı yoksa 360/0 gün de emeklilik için yeterli oluyor. Burada emeklilik için üç şartın yerine gelmesi gerekiyor.<br /> İlk olarak sigortalılık süresinin 15 yıla tamamlanması lazım. Ancak bu şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan herkes için tamamlandı.İkinci olarak 4A (SSK) kapsamında 3600 gün primin ödenmesi isteniyor. Üçüncü olarak da kadınlarda 50 erkeklerde 55 yaşın dolmuş olmasına bakılıyor.<br />  </p>

<p>ASKERLİK BORÇLANMASI<br /> Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanı da bulunuyor.<br /> Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor.Böylece EYT için primi eksik olan bir sigortalı bu yolla prim kazanabilir.Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek ayrıca bir avantaj da kazanılıyor.<br />  </p>

<p>DOĞUM BORÇLANMASI<br /> Primi eksik olan kadın sigortalılar için ise doğum borçlanması imkanı bulunuyor.<br /> Sigortadan sonra dünyaya gelen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün kazanılabiliyor.<br /> Böylece üç çocuk borçlanan bir kadın sigortalı 2160 gün kazanıp eksik primini tamamlayarak EYT'li olabilir.Burada ne kadar süreye ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabiliyorsunuz.<br />  </p>

<p>İHYA İLE PRİM<br /> EYT kapsamı belirlenirken farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşlar da değerlendirilmeyi alınıyor.<br /> Bunlardan birisi de Bağ-kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor borçları da siliniyor.<br /> Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.<br />  </p>

<p>İSTEĞE BAĞLI SİGORTA<br /> Çalışma imkanı bulamayan sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilirler.<br /> SGK'ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanılıyor.<br /> 18 yaşından büyük Türk vatandaşı olmak ve Türkiye'de ikamet etmek yeterli oluyor.<br /> Burada dikkat edilmesi gereken nokta yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması.<br /> Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur kapsamından olduğu için emeklilik hesabı da Bağkur'a göre yapılıyor.<br />  </p>

<p>HİZMET TESPİTİ İLE TESCİL<br /> Primi eksik olan EYT'liler için bir başka imkan da hizmet tespit davası.<br /> Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir giriş tarihini geri çekebilir.<br /> Sigorta girişi yapılıp primi yatırılmayanlar için zaman aşımı süresine bakılmazken kayıt dışı çalıştırılmış olanlar için geriye doğru zaman aşımı süresi bulunuyor.<br /> Sözleşmeli memurlar için Çalışma Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı bürokratları Cumhurbaşkalığı İdari İşler Başkanlığı koordinasyonunda çalışma yürütüyor.<br />  </p>