Bu konu da siz değerli okuyucularımızın merak ettiği her soruya cevap şeklinde hazırlanmış olan Eğitimci Yazar Sedat DEGER’in “Eş Durumu Atamasında 360 Gün Hesabı ve Kapsamı” başlığı ile yazdığı mevzuat yazısını paylaşmak istiyoruz.
31/5/2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ilgili maddelerini açıklayarak konuya değinen Eğitimci Yazar Sedat DEGER mevzuat yazısında, “1- Son 2 yılda 360 gün sigortalı olma süresi nasıl hesaplanıyor? 2- 360 gün sigortalı olarak aynı yerde mi çalışmak gerekiyor? 3- Sigortalılık süresinin yeterli olmaması halinde başvurular kabul edilir mi?4- Eşi isteğe bağlı sigortalı olan öğretmenlerin eş durumu nedenleriyle yer değişikliği isteyebilirler mi?5- İşi ülke genelinde faaliyet gösteren şirketlerde çalışanlardan hangi belgeler isteniyor? 6- Başvuruların son günü itibari ile 360 gün sigortalı olma koşulunu sağlayan fakat sigortalılığı devam etmeyen(çalışmayan/ işten çıkan/işten çıkacak olan) öğretmen eşlerin başvuruları kabul edilir mi ? 7- Peki Eşi,Türkiye genelinde faaliyet gösteren ve  merkezi bir il/ilçede olan fakat bu il/ilçeden farklı yerde çalışan öğretmen eşinden beklenen belgeler ve şartları nelerdir? 8- Eşleri Sigortalı alışanlarının özür durumuna bağlı yer değişikliği başvurularının kabul edilebilmesi için sigortalı eş’ten istenen şartların hepsi nedir?” sorularına cevap verdi.
İşte Sedat DEGER’in “Eş Durumu Atamasında 360 Gün Hesabı ve Kapsamı” başlıklı yazısı ;
 

Eş Durumu Atamasında 360 Gün Hesabı ve Kapsamı
Eş özrüne bağlı yer değiştirme isteğinde bulunmak isteyenlerden eşleri sigortalı olarak çalışanların çalışma süreleri nasıl hesaplanıyor ve her sigortalı olanların öğretmen eşleri özür durumu atamalarına başvurabilir mi?


Milli Eğitim Bakanlığı Sigortalı olmanın kapsamını sınırlandırıp 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamını kabul ediyor.İlgili maddeler ise şu şekilde belirlenmiştir.
  SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU için tıklayınız…
 
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU

Kanun No. 5510 Kabul Tarihi : 31/5/2006


Sigortalı sayılanlar
MADDE 4- Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından;
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek odalarına usûlüne uygun olarak kayıtlı olanlar,
3) Anonim şirketlerin kurucu ortakları ve/veya yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4) Tarımsal faaliyette bulunanlar,
sigortalı sayılırlar.
Yukarıdaki kapsamda sigortalı sayılanların son iki yılda 360 gün sigortalı olma şartı aranmaktadır.
1-Eşleri Sigortalı alışanlarının özür durumuna bağlı yer değişikliği başvurularının kabul edilebilmesi için sigortalı eş’ten istenen şartların hepsi nedir?
Cevap : Sigortalı eşin yanına öğretmenin gidebilmesi için öğretmen eşinden beklenen şartlar şu şekilde sıralanır;
      1. Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge
   2. Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge (birinci belgede de bu husus yazıyor olmalı)
    3. Bağlı bulunduğu vergi dairesinden veya ilgili meslek kuruluşundan alınacak işyerinin faaliyette olduğunu gösterir belge
   4. Sigortalı çalışan öğretmen eşinin  çalışmakta olduğu işyerinden alınacak görev yeri belgesi

2-Son 2 yılda 360 gün sigortalı olma nasıl hesaplanıyor?
Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti bulunması gerekiyor.Özür durumu atamaları 2 aşamada gerçekleşir ve bunun ilk aşaması özür durumuna başvurma isteği ve özrünü belgelendirme aşaması olarak adlandırılır.
 Diyelim ki yaz özür durumuna bağlı yer değiştirme işlemlerinin 1. Aşama tarihi olarak 28 temmuz ile 1 ağustos arası olarak belirlendi.Bu şekilde 1 ağustos 2014-1 ağustos 2012 arasında 360 gün sigortalı olduğunuzu belgelemelisiniz.
3-360 gün sigortalı olarak aynı yerde mi çalışmak gerekiyor?
360 gün sigortalılık süresinin hesabında, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4 üncü maddesi kapsamında geçen hizmet sürelerinin tamamı birlikte değerlendirilecektir.O yüzden 360 gün süresi farklı farklı yerlerde sigortalı olarak çalışılmış olabilir.Unutmadan sigortalılığının hâlen devam ettiğini de belgelendirmelisiniz.o süre için eğer işiniz yok ise sigortanız yatmıyor ise başvurunuz kabul edilmez.
4-Sigortalılık süresinin yeterli olmaması halinde başvurular kabul edilir mi?
Başvuruların son günü itibarı ile 359 gün bile olsa başvurular dikkate alınmaz fakat sigortalı öğretmen eşinin sigortalılık süresinin yeterli olmaması halinde; borçlanılmak kaydıyla son iki yıllık süre zarfında askerlikte geçen süreler de sigortalı olarak geçirilen süreler kapsamında değerlendirilir.
5-Eşi isteğe bağlı sigortalı olan öğretmenlerin eş durumu nedenleriyle yer değişikliği isteyebilirler mi?
MEB öğretmenlerin atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin 37. Made 7. Fıkrası gereği eş özrüne başvurmalarına hakları yok.
6-İşi ülke genelinde faaliyet gösteren şirketlerde çalışanlardan hangi belgeler isteniyor?
  İdare merkezi belirli bir il’de olmakla birlikte ülke genelinde faaliyet gösteren şirketlerin şirket merkezi dışında çalışanlarının öğretmen eşleri, ayrıca, atanmak istediği yerde eşinin işyerinin faal olduğuna dair anonim şirketler için kendi işyerlerinden, diğer şirketler içinse çalıştıkları ildeki vergi dairesi, belediye veya ilgili meslek kuruluşundan alacakları belge istenecektir.
Başvuruların son günü itibari ile 360 gün sigortalı olma koşulunu sağlayan fakat sigortalılığı devam etmeyen(çalışmayan/ işten çıkan/işten çıkacak olan) öğretmen eşlerin başvuruları kabul edilir mi ?
Cevap : Hayır sigortalı çalışanlardan beklenen birinci aşama başvurularının son günü itibari ile son iki yıl içinde 360 gün sigortanın yatırlmasının yanı sıra o zamanda halen sigortalılığında devam etmesidir ve bunu yine sgk dan alacakları belgede yazıyor olması gerekir.Aksi takdirde başvuru red edilir.
7-Peki Eşi,Türkiye genelinde faaliyet gösteren ve  merkezi bir il/ilçede olan fakat bu il/ilçeden farklı yerde çalışan öğretmen eşinden beklenen belgeler ve şartları nelerdir?
  Cevap :  
   1. Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge
   2. Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge(birinci belgede de bu husus yazıyor olmalı)
    3. Bağlı bulunduğu vergi dairesinden veya ilgili meslek kuruluşundan alınacak işyerinin faaliyette olduğunu gösterir belge
   4. Sigortalı çalışan öğretmen eşinin  çalışmakta olduğu işyerinden alınacak görev yeri belgesi
    5. Merkezi farklı il/ilçede olan şirkette çalışan kişinin çalıştığı il/ilçede  yerde  işyerinin faal olduğuna dair belge ;
     a.Anonim şirketler için kendi işyerlerinden,
     b.Diğer şirketler için çalıştıkları ildeki *vergi dairesi,* belediye veya *ilgili meslek kuruluşundan alacakları belge istenecektir.

Başvurular zamanı eşi sigortalı çalışanlardan istenecek belgeleri şu şekilde sıralayabiliriz;
1-  Eşinin çalışmakta olduğu işyerinden alınacak görev yeri belgesi,
2- Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge
3- Eğer 360 gün tamamlanmıyorsa  borçlanılmak kaydıyla son iki yıllık süre zarfında askerlikte geçen süreler de sigortalı olarak geçirilen süreler kapsamında değerlendirilir bunu da hesaplattırabilirsiniz.
4- eğer eşiniz İdare merkezi belirli bir il’de olmakla birlikte ülke genelinde faaliyet gösteren şirketlerin şirket merkezi dışında çalışanı ise , ayrıca, atanmak istediği yerde eşinin işyerinin faal olduğuna dair anonim şirketler için kendi işyerlerinden, diğer şirketler içinse çalıştıkları ildeki vergi dairesi, belediye veya ilgili meslek kuruluşundan alacakları belge isteniyor.

Sedat DEGER
Eğitimci Yazar